فهرست میراث جهانی یونسکو را در تاریخ ۱ ژوئن سال ۲۰۱۰ میلادی مورد بررسی قرار دادیم و به نتایج زیر رسیدیم:
تا زمان ارائه این گزارش، ۸۹۰ «میراث جهانی» در فهرست یونسکو به ثبت رسیده که در آن میان، ۶۸۹ «میراث فرهنگی»، ۱۷۶ «میراث طبیعی» و ۲۵ «میراث مخلوط» (فرهنگی – طبیعی) دیده می‌شوند.
در ضمن علاوه بر آمار بالا، ۳۲ «میراث در خطر» نیز در فهرست یونسکو دیده می‌شود که ۱۶ مورد مربوط به «میراث طبیعی» و ۱۶ مورد مربوط به «میراث فرهنگی» است.
قابل ذکر است که این آثار در بین ۱۴۸ کشور عضو «کنوانسیون میراث جهانی» پراکنده‌اند.
در مورد ایران باید بگوییم که تاکنون ۹ «میراث فرهنگی» و ۱ «میراث در خطر» در فهرست یونسکو به ثبت رسانده است.
با احتساب همه‌ی میراث جهانی در همه‌ی کشورهای عضو، می‌توان چندین نتیجه گرفت:
۱- به طور متوسط، هر کشور دنیا را می‌توان دارای ۶ میراث جهانی فرض کرد.
۲- تقریبا به ازای هر ۴ «میراث فرهنگی»، ۱ «میراث طبیعی» به ثبت رسیده است. و این بدان معنی است که تعداد «میراث فرهنگی» در دنیا ۴ برابر «میراث طبیعی» است.
۳- تقریبا ۱ کشور از هر ۵ کشور، دارای «میراث در خطر» است و تخریب «میراث طبیعی» دقیقا به اندازه‌ی «میراث فرهنگی» است.
وقتی به فهرست یونسکو با دقت بیشتری نظر می‌افکنیم متوجه می‌شویم که «میراث در خطر» در کشورهای توسعه یافته دیده نمی‌شود و بیشتر متعلق به کشورهای جهان سوم است. توجه کنید:
«میراث فرهنگی در خطر» متعلق به کشورهای یمن، ونزوئلا، تانزانیا، صربستان، فیلیپین، پرو، پاکستان، شهر اورشلیم که توسط کشور اردن به ثبت رسیده، عراق، ایران، گرجستان، مصر، شیلی و افغانستان است.
«میراث طبیعی در خطر» متعلق به کشورهای بلیز، جمهوری آفریقای مرکزی ،کلمبیا، کنگو،
Côte d’Ivoire، اکوادور، اتیوپی، گینه، هند، نیجر و سنگال است.
چند موضوع جالب توجه در این میان قابل توجه است:
۱- افغانستان ۲ اثر در فهرست یونسکو ثبت کرده که هر دو «میراث فرهنگی در خطر» هستند.
۲- کنگو ۵ اثر در فهرست یونسکو ثبت کرده که همه «میراث طبیعی در خطر» هستند.
۳- عراق ۳ «میراث فرهنگی» در فهرست یونسکو به ثبت رسانده که ۲ مورد از آن‌ها «میراث فرهنگی در خطر» هستند.
۴- جالب این است که پاکستان، افغانستان و عراق کشورهایی در همسایگی ایران هستند که همگی «میراث در خطر» دارند.
اگر به دنبال این سوال باشیم که کدام کشورها بیشتریم «میراث جهانی» را به ثبت رسانده‌اند به نتیجه‌ی زیر می‌رسیم: ایتالیا با ۴۴، اسپانیا با ۴۱ و چین با ۳۸ «میراث جهانی» به ترتیب در فهرست اول تا سوم، قرار گرفته‌اند. در رتبه‌های بعدی، آلمان با ۳۴ اثر، فرانسه با ۳۲، مکزیک ۲۹، انگلیس ۲۸، هند ۲۷، روسیه ۲۳ و آمریکا با ۲۰ اثر ثبت شده، قابل توجه هستند.
با توجه به آمار بالا، می‌توان بیان کرد که به طور تقریبی رونق گردشگری در هر کشور و منطقه، با تعداد «میراث جهانی» ارتباط مستقیم دارد.
با نطری دوباره به فهرست «میراث جهانی» متوجه می‌شویم که کشورهای آمریکا با ۱۲، استرالیا با ۱۱، کانادا با ۹، روسیه با ۸ و چین با ۷ اثر ثبت شده، بیشترین «میراث طبیعی» را ثبت کرده‌اند.
این آمار، موضوع جالبی را برای ما روشن می‌کند:
۱- تعداد «میراث طبیعی» با وسعت کشورها در ارتباط مستقیم است. یعنی کشورهای بزرگتر، میراث طبیعی بیشتری را ثبت کرده‌اند. جالب این است که بر خلاف «میراث طبیعی، «میراث فرهنگی» با وسعت کشورها ارتباط ندارد. به طور مثال تنها در شهر بارسلونا، ۹ میراث جهانی وجود دارد و البته از این لحاظ شهری بی‌رقیب است.
۲- کشورهایی که تمدن دیرینه‌‌ای ندارند، «میراث طبیعی» بیشتری دارند و این می‌تواند بیانگر این موضوع باشد که ایجاد تمدن در بسیاری از مواقع، طبیعت را مورد تهاجم و تخریب قرار داده است.
۳- با توجه به «میراث طبیعی» کشورهایی از قبیل؛ کاستاریکا تنها با ۳ «میراث طبیعی» و ۰ «میراث فرهنگی»، کنیا با ۲ «میراث طبیعی» از ۴ «میراث جهانی»، ماداگاسکار با ۲ «میراث طبیعی» از ۳ «میراث جهانی»، تانزانیا با ۴ «میراث طبیعی» از ۷ «میراث جهانی»، پاناما با ۳ «میراث طبیعی» از ۵ «میراث جهانی» و … می‌توان ادعا کرد که کشورهای آفریقایی و آمریکایی نسبت به کشورهای آسیایی و اروپایی، «میراث طبیعی» بیشتری دارند.
از طرفی نیوزیلند ۳ «میراث جهانی» به ثبت رسانده که ۲ اثر آن «میراث طبیعی» و ۱ «میراث مخلوط» است. استرالیا تنها ۲ «میراث فرهنگی»، ۴ «میراث مخلوط» و ۱۱ «میراث طبیعی» دارد. یعنی قاره‌ی اقیانوسیه هم بیشتر با «میراث طبیعی» خود را در عرصه‌ی جهان به نمایش درآورده است.
با مقایسه‌ای میان ایران و برخی از کشورها می‌توانیم به نتایج زیر برسیم:
بلژیک ۱۰ «میراث جهانی»، هم‌تعداد با ایران در فهرست یونسکو ثبت کرده و این در حالی است که وسعت ایران ۵۳ برابر آن است. ایران ۲۱ مرتبه بزرگتر از کشور جمهوری چک است و با این حال این کشور ۱۱ «میراث جهانی» به ثبت رسانده. همچنین کشور ما حدود ۴۰ برابر بزرگتر از کشور سوئیس است ولی هر دو ۱۰ «میراث جهانی» ثبت شده دارند، البته همزمان باید به این نکته توجه کرد که سوئیس «میراث در خطر» ندارد و ۳ «میراث طبیعی» در میان «میراث جهانی»اش دیده می‌شوند.
در واقع ایران از کشورهای دارای فرهنگ دیرینه همچون هند (۲۷ میراث جهانی) و چین (۳۸ میراث جهانی) و یونان (۱۷ میراث جهانی)، تعداد بسیار کمتری «میراث جهانی» به ثبت رسانده و از طرفی در برابر کشورهای کوچک اروپایی نیز در وضعیت خوبی قرار ندارد.
از نتایج فهرست «میراث جهانی» یونسکو می‌توان رابطه‌ی مستقیم میان تعداد آثار ثبتی جهانی و توسعه‌یافتگی را دریافت.
آرش نورآقایی
دیدگاه‌ها
سلام استاد،ممنون،خیلی خیلی خیلی خوب بود،خسته نباشید.
……………………………………………………………………
جواب: سلام و سپاس
سلام استاد
از تحلیلی که در این خصوص نمودید نهایت سپاس را دارم.
سپاس بسیار از این مطلب.
سلامت باشید و شادمان.
سلام
خسته نبا شید اطلاعات بسیار مفیدی بود و تحلیل شما از این اطلاعات مفیدتر
………………………………………………………………….
جواب: سلام. سپاس آرمان، مرد بزرگ.
میدونم که این آمار تا به امروز کلی فرق کرده و اعداد بالا و پایین شدن، منتها من این طرز نوشتن مقایسه ایی و آماری شما رو خیلی خیلی می پسندم، بدون تحلیل شخصی و فقط با مقایسه، کلی فکر به ذهن آدم میارین!
نه آماری که فقط عدد و رقم هستن که من همیشه باهاشون مشکل دارم، مقایسه ایی که در انتها کاملا به جمع بندی می رسونه منو.
هر چند جمع بندی تلخی اینبار……
…………………………………………………………………………………………………………….
جواب: سلام. سپاس از توجه شما.