نوشتار کوتاه، جستار، تحقیق

گزارش سخنرانی «سفرنامه‌های شگفت»

جمعیت ایرانگردی و جهانگردی فانوس در شامگاه سه‌شنبه ۹ خرداد ۱۴۰۲ میزبان آرش نورآقایی، مدیرمسئول فصلنامه‌ی میراث و گردشگری گیلگمش بود تا در چهارمین کارگاه گردشگری ادبی این مجموعه از «سفرنامه‌های شگفت» بگوید. او در ابتدای نشست به محتوای سفرنامه و ژانرهای مختلف آن اشاره کرد و جذابیت بسیاری از سفرنامه‌های نیمه‌شناخته شده را یادآور …

چلچراغ واژگون

اشارتی شده است که: «هر گلی از آن امشاسپندی است و سوسن، خرداد را» و دیگری گفت: «سوسن سپید را بوی، چوی بوی دوستی.» بهار سبز سرزمین من، به #تبار_سوسن می‌نازد؛ لالهٔ سرخ می‌پروراند و سوسن سپید.به تماشای زلف پریشان این #زیباسوسنان زیر باران باید رفت؛ که یکی به البرز خانه دارد، دیگری در زاگرس.از …

برای یکم اردیبهشت ۱۴۰۲

اردیبهشت (arta+vahišta) را لفظاً «بهترین راستی» معنی کرده‌اند. وقتی آغاز اردیبهشت روز «آدینه» باشد، بهترین راستی را فقط پای یک منبر می‌توان شنید؛ «منبر بلبل»«سعدی» که از قضا روز اول اردیبهشت را به نام او سند زده‌اند، چنین می‌فرماید: اول اردیبهشت ماه جلالی / بلبل گوینده، بر منابر قضبان (قضبان به معنی شاخه‌های درخت است) آری، …

یک کتاب جالب از دورۀ قاجار

«لوئیز دو لا مارینیر»، معلم فرانسوی شاهزادگان قاجار در تبریز بود. او به همراه یک کاتب (علی اکبر)، یک هنرمند (احمد نقاش) و یک الاغ، به استان فارس سفر کرد. آنها از مکان‌های باستانی دوران هخامنشی و ساسانی از جمله تخت جمشید، قصر ابونصر، پاسارگاد، نقش رستم، نقش رجب، برم دلک، تنگ چوگان، سراب بهرام، …

۴۳۲

عدد ۴۳۲ جالب است. علاقمندم آن را به شما بیشتر معرفی کنم: قبل از هر چیز بگویم که در رابطه با این عدد در بسیاری از نوشتارها، اغراق شده است، ولی به‌عنوان یک عدد ویژه در اسطوره‌ها جای دارد. چرخۀ یوگا (Yuga Cycle) اصطلاحی مرتبط با کیهان‌شناسی هندوهاست که در آن هر چرخۀ زمانی ۴.۳۲۰.۰۰۰ …

معنی سانسکریت به فارسی (یک نظریه)

بیایید واژهٔ Sanskrit (زبان باستانی هند) را بررسی کنیم: آن را به صورت saṃskṛtam) संस्कृतम्) می‌نویسند که از دو بخش sam (به معنی: با هم) + krta (به معنی: ساختن، انجام دادن) تشکیل شده است. و در کل آن را «به‌خوبی شکل گرفته، کامل شده» معنی می‌کنند. موضوع جالب این است: از آنجا که در …

پارادوکس وندالیسم

«وندالیسم» vandalism اولین بار در سال ۱۷۹۴ از واژۀ وندالیسم vandalisme فرانسوی، توسط یک اسقف به نام «Henri Grégoire»، در گزارشی که غارت و تخریب آثار هنری در جریان انقلاب فرانسه را محکوم می‌کرد، استفاده شد. واژۀ «وندال» از نام یک قبیلۀ ژرمنی به نام «وندال‌ها» که در سال ۴۵۵ رم را غارت کردند، گرفته …

اهمیت یک عکس

«رابرت بایرون» Robert Byron سفرنامه‌ای نوشته است با عنوان‏ The Road to Oxiana که به اسم سفر به کرانه‌های جیحون در ایران ترجمه شده است. این کتاب چنان خواندنی است که در قرن بیستم آن را جزو صد کتاب غیرداستانی به‌شمار آورده‌اند. ‏ Paul Fussell (تاریخدان مشهور آمریکایی) اعتقاد دارد که یک عکس از «گنبد کاووس» …

سرگذشت نام ایران

جغرافیای اساطیری ایران بنا به اندیشه و سنت زرتشتی جهان به هفت کشور haft kiŝwar بخش شده است. یکی از آنها در میان دیگر بخش‌ها جای گرفته بود و خود به تنهایی به اندازۀ شش کشور دیگر تصور می‌شد. از کشور میانی به اوستایی خونیرث Xwaniraθa و به فارسی میانه خونیره Xwanirah نام برده شده …

از دربار تا کلیسا

واژه‌ی باسیلیکا basilica در رم برای سالن‌های دادگستری مورد استفاده قرار می‌گرفت که بسیاری از آنها بعدتر به عنوان کلیسا انتخاب شدند و در ادامه به یک طرح استاندارد برای کلیساهای جدید تبدیل شدند. این واژه از ریشه‌ی basilike به معنی «درگاه سلطنتی» و basil به معنی «شاه» و مونث آن basileus (بانوی درباری) نشأت …

پیشینه‌ی گذرنامه

همیشه گفته‌ام و اعتقاد داشته‌ام که ایران در رابطه با پیشینه‌ی سفر حرف‌های ناگفته‌ی بسیاری دارد که دلایلی از آن را بارها گفته‌ام.اما جالب این است که در تاریخ «گذرنامه» یا همان «پاسپورت»، نام ایران دیده می‌شود. اولین بار ارجاع به سندی همچون گذرنامه مربوط به سال ۴۵۰ پیش از میلاد در زمان اردشیر اول …

قعرمان (نوشتاری بر فیلم قهرمان به کارگردانی اصغر فرهادی)

دقایق ابتدایی فیلم صحنه‌ای از سینه‌ی ستبر کوهی را نشان می‌دهد که مدفن نام‌آورترین شاهان شکوهمندترین دوره‌ی تاریخی ایران است. در این لحظه بیننده به این اندیشه می‌افتد که قرار است شاهد فیلمی باشد که قهرمان داستان به پشتوانه‌ی یک تاریخ ۲۵۰۰ ساله سینه‌اش را مالامال از افتخار کند.اما اشتباه آن اندیشه‌ی آغازین تماشاچی تاریخ …

به بهانۀ روز جهانی گردشگری

روز جهانی گردشگری بهانه‌ای بود برای گفتگویی مجازی در باب گردشگری، فرصت‌ها و چالش‌های پیش رو به میزبانی بانو ستاره طالبیان، مدیر هتل نگارستان کاشان‌ و آرش نورآقایی، مدیرمسئول و صاحب امتیاز فصلنامهٔ میراث و گردشگری گیلگمش که در شامگاه چهارشنبه ۱۴ مهرماه ۱۴۰۰ برگزار شد.طالبیان در ابتدا به معرفی مهمان این گفتگو و شرح …