ایران سرزمینی است که مراسم بسیاری در تمام نقاط آن و در تمام فصول سال برگزار می‌شود. هرکدام از این آیین‌ها ماهیت ویژه‌ای دارند.
در زیر به معرفی خلاصه‌ای از برخی از این مراسم اشاره‌ای می‌کنیم:
آیین شصت و سه سالگی در نزد ترکمن‌های ایران:
رسم شصت و سه سالگی یا “آق‌قویون” که در میان ترکمن‌های ایران رایج است، تبلور احترام فراوانی است که آنان برای پیامبر بزرگ اسلام، حضرت محمد(ص) قائل‌اند. در رسم مزبور تقارن و هم‌سن بودن با حضرت محمد(ص) نشانه‌ای از کمال و تعالی تلقی می‌شود. در طی چنین باوری است که تقارن با سن پیامبر اسلام را با برپایی جشنی از سوی مرد یا زن شصت و سه ساله ترکمن همراه می‌کند. در این جشن، میهمانان هم‌سن بودن با حضرت محمد(ص) را به زن و مرد ترکمن شادباش می‌گویند.
فرد شصت و سه ساله در جشن شصت و سه سالگی اعضای فامیل، همسایگان و اهالی محل را به ضیافت باشکوه خویش فرا می‌خواند.
از آیین‌های جشن شصت و سه سالگی در میان ترکمن‌های ایران می‌توان به قربانی گوسفند سفید فام، دادن و ستاندن ساچاق (sacaq، هدیه‌ی شادباش و ورود به سن روحانی و ارزشمند شصت و سه سالگی)، مولودی خوانی، رسم سچمک (secmek، پرتاب هدایای شادی بخش فرد شصت و سه ساله)، دادن غذا به میهمانان و… اشاره کرد.
شفای مقدس:
۲۸ صفر روز شهادت امامزاده حنیفه در روستای ”بی‌برزین” شهر لوشان، با زمان رحلت حضرت محمد(ص) و شهادت امام حسن(ع) مقارن است. این تقارن در فرهنگ بومی منطقه، با برپایی آیین‌هایی همراه می‌شود که در آن هزاران تن به قصد دستیابی به شفا، به زیارتگاه می‌روند و شفای بیماری خویش را می‌طلبند.
در این آیین، زائر به نیت شفای بیماری، خود را به ضریح امامزاده بسته و درحالتی از بی‌خودی بر روی زمین می‌غلتد. غلتیدن بر زمین به صورت یک رفتار نمادین بازنمایی از شهادت امامزاده است.
آیین قالی‌شویان مشهد اردهال:
هرسال در دومین جمعه مهرماه و با توجه به روزی که متولیان امامزاده مشخص می‌سازند، مردم از نواحی مختلف در مشهد اردهال شهرستان کاشان گردآمده و به برپایی آیین قالی‌شویان می‌پردازند.
زار (zâr):
از آیین‌های دفع نیروهای شری است که بر کالبد بیمار تسلط می‌یابند و موجب بیماری وی می‌شوند. در این مراسم پس از تطهیر و تدهین (روغن مالی) بیمار، مجلس “اهل هوا” با حضور ماما یا بابا زار که دارای مقام معنوی‌اند، برگزار می‌شود. آنان نیروهای شر را از بدن بیمار می‌رانند. مجلس “اهل هوا” با اجرای موسیقی و خواندن اوراد مقدس همراه است. این آیین به ویژه در استان هرمزگان (بندر لنگه و بندرعباس) برپا می‌شود.
چمر:
آیین سوگباش مرگ در نزد مردم ایلام و لرستان است. در این آیین زنان مویه‌خوانی می‌کنند، به اسب‌ها آرایش مرگ و سوگ می‌دهند و موسیقی حزن آلودی نواخته می‌شود.
زیارت امامزاده گزو:
آیین زیارت امامزاده گزو در روستایی با همین نام در استان مازندران هر سال در ماه مهر (با عبور ۱۰ روز از نیمه ماه مهر)، دهه محرم و ۲۸ صفر برپا می‌شود. در این آیین، مردم به زیارت جمعی امامزاده می‌روند و قربانی می‌کنند.
گوآتی gwati:
گوات به معنی باد است و باد، نیروی اهریمنی است که بر بدن فرد تسلط یافته و سبب بیماری و ناخوشی او می‌شود. برای دفع باد، آیین گوآتی برپا شده و در مجلسی که اوراد مقدس خوانده و موسیقی نواخته می‌شود، نیروی شر را از بدن فرد بیمار می‌رانند. این آیین در نزد بلوچ‌های ایران رایج است و در مناطقی چون چابهار برپا می‌شود.
علم واچینی:
هر سال در یکی از روزهای دوشنبه یا جمعه نیمه مرداد ماه، زائران در روستای شاه شهیدان منطقه سیاهکل از استان گیلان گرد آمده و به برپایی آیین علم واچینی، علم گردانی، طواف علم بر دور امامزاده، نوحه و عزاداری و … می‌پردازند.
عید قربان:
هرسال مراسم شترکشی در عید قربان در شهر کاشان به شکلی مفصل برگزار می‌شود. در این مراسم محلات مختلف به قربانی شتری که به طور جمعی خریده شده است، می‌پردازند.
آیین زیارت پیر چک‌چک:
زرتشتیان ایران هر سال در روستای چک‌چک اردکان جمع آمده و به برپایی آیین‌های مختلف دینی خود در زیارتگاه می‌پردازند. این آیین در چند روز آخر فصل بهار و هم‌زمان با فرا رسیدن فصل تابستان برگزار می‌شود.
آیین نخل‌گردانی در ابیانه:
آیین‌های خاص ایام تاسوعا و عاشورا، که طی آن یک هودج چوبی بر دست‌های مردم در محل‌های مختلف گردانده می‌شود و مردم همراه با آن به عزاداری می‌پردازند.
آیین تعزیه در خوانسار:
این مراسم، نمایش شهادت مقدس امام حسین (ع) و یاران وی است که از سوی بازیگران اجرا می‌شود. به جز تعزیه امام حسین(ع)، شخصیت‌های دینی و مقدس دیگر اسلامی نیز دارای تعزیه‌اند.
آیین خاج‌شویان:
آیین شست و شوی صلیب مقدس که در نواحی ارمنی نشین ایران چون کلیساهای اصفهان و تهران در ماه دی (دسامبر) برگزار می‌شود.
آیین واردآوار (آب ریزان):
آیین آب ریزان در نزد ارامنه ایران برگزار می‌شود. در این آیین در مناطق ارمنی نشین، مردم در تیرماه (جولای) به روی هم آب می‌پاشند. این آیین در نزد سایر مردم ایران به جشن تیرگان یا آب پاشان معروف است.
آیین صابئین، از تولد تا مرگ:
صابئین گروهی از مردم ایران هستند که در خوزستان زندگی کرده و پیرو حضرت یحیی به شمار می‌آیند، آنان دارای آداب و باورهای خاص خود چون، تعمید، تغسیل، تطهیر و… می‌باشند.
آیین پیر پتر:
از آیین‌های شفای مقدس در نزد بلوچ‌های ایران است که طی برپایی مجلسی با نواختن دف و خواندن اوراد فرد بیمار شفا داده شده و درمان می‌شود.
آیین گل مالی:
از آیین‌های سوگواری محرم در روزهای تاسوعا و عاشوراست که طی آن گروه عزاداران در صبح زود بدن خود را به گل آغشته و در مراسم سوگ شرکت می‌کنند. این آیین جز در شهرستان بیجار کردستان، در نواحی دیگر ایران چون لرستان نیز برگزار می‌شود.
آیین پیر شالیار:
هر ساله در نیمه زمستان مراسمی در روستای اورامان تخت استان کردستان برگزار می‌شود. این مراسم یادآور سالگرد عروسی پیری به نام پیر شالیار می‌باشد. مراسم توسط متولی خانه و مزار پیر شالیار با همکاری اهالی روستای اورامان تخت برگزار می‌شود. در این مراسم دراویش قادریه و صوفیان نقشبندیه اورامان نیز شرکت دارند.
مراسم با قربانی گاو و گوسفند آغاز شده و با تقسیم گوشت قربانی و غذای نذری بین اهالی و ذکر سماع توسط مردان روستا و دراویش ادامه پیدا می‌کند و با تجمع بر سر مزار پیر شالیار و پیرهای دیگر منطقه پایان می‌گیرد.
دیدگاه‌ها
سلام
آنقدر تند‌تند مطلب می‌گذاری برای من که یک ساعت در یک کافی‌نت فعلاً فرصت سر زدن به اینتر‌نت را دارم وقتی نمی‌ماند تا همه آنها را بخوانم اما خوشحالم که تا چند وقت دیگر که اینتر‌نت خانه وصل شود می‌توانم همه را یک‌جا بخوانم.
پرتوان و موفق باشی
بیشتر این آیین ها مذهبی – اسلامی است تا ایرانی آریایی
زنده‌باد شما
………………………………………………………………………………………………………………….
جواب: سلام. سپاس.