هم‌زمان با تفکر گسترش صنعت گردشگری در کشور، در بسیاری از موارد شاهد هستیم که مسئولان گردشگری، ایران را در زمره پنج کشور اول از لحاظ جاذبه‌های طبیعی و جزو ده کشور اول از نگاه جاذبه‌های فرهنگی قلمداد می‌کنند. با اینکه هیچ مدرکی که این موضوع را تایید کند وجود ندارد، ظاهرا حس رمانتیک ناسیونالیستی مسئولان رضایت نمی‌دهد که از ارائه اطلاعات ناصحیح دست بردارند. به همین منظور در این نوشتار به تعریف جاذبه گردشگری می‌پردازیم تا موضوع برای خوانندگان روشن شود.
با اینکه ارائه تعریف دقیق و جامع از “جاذبه گردشگری” کار بسیار ساده‌ای نیست، اما می‌توان به گونه‌های زیر آن را تعریف کرد:
۱- مشخصه خاص و ویژه مکانی معین، از لحاظ ظاهری و فرهنگی، که بازدیدکنندگان و جهانگردان با دیدن آن نیازهای تفریحی موردنظر خود را از جهات مختلف تامین کنند. مشخصه‌ها شامل ویژگی‌های آب و هوایی، فرهنگی، گل و گیاه، چشم اندازها یا ویژگی‌های منحصر به فرد مکانی، همچون تالارهای اجرای برنامه، موزه یا یک آبشار و … می‌شوند.
۲- ویژگی‌ها یا مشخصه‌های مثبت و مطلوب مکانی یا منطقه‌ای، برای یک یا مجموعه‌ای از فعالیت‌هایی که موردنظر مشتری یا بازار دریافت کننده هستند؛ شامل ویژگی‌های آب و هوایی، چشم‌اندازها، فعالیت‌های خاص و فرهنگی بومی و …
به طور کلی، دو گروه جاذبه وجود دارند: جاذبه‌هایی که توسط بشر به وجود آمده‌اند و جاذبه‌هایی که طبیعت در اختیار ما قرار داده است.
بهتر است ما از این جاذبه‌ها، به عنوان “منابع” (در این‌جا “منابع گردشگری”) یاد کنیم. اما اگر قرار است این منابع به عنوان “جاذبه‌های گردشگری” یا همان tourist attraction مطرح شوند، بایستی تمام معیاری‌های مشخص و ضروری را دارا باشند.
توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که بخش عمده گردشگری به تجارت آن مربوط می‌شود و اصولا به همین خاطر از آن به عنوان صنعت یاد می‌شود. بنابراین جاذبه‌های گردشگری علاوه بر به وجود آوردن یک تجربه واقعی گردشگری برای گردشگر، باید بتوانند فعالیت‌هایی را هم برای موسسات تجاری فراهم نمایند.
جاذبه‌های گردشگری می‌بایستی مجوز‌ها و مصوبه‌های مربوطه جهت عملکرد مناسب را داشته باشند. در واقع امنیت، سلامت و تسهیلات آن مورد تایید باشد.
جاذبه‌های گردشگری باید در فهرست سازمان متولی امر دارای شماره ثبت و محلی مشخص باشند.
می‌بایستی در روزهای کاری، تعطیلات آخر هفته، و همچنین تعطیلات عمومی و رسمی باز باشند.
یا اگر در همه روزها یا ساعات باز نیستند، به صورت مشخص و واضح زمان‌های باز بودن آن‌ها در بروشور‌ها و تمام رسانه‌های تبلیغاتی (تبلیغات آگهی‌ها)، شبکه های اینترنتی و غیره عنوان شده باشد.
جاذبه‌های گردشگری باید توسط بروشور‌ها، لوح‌های فشرده و … معرفی شوند و در اختیار بازدیدکنندگان قرار گیرند. در مسیر نقشه، بناها یا جاذبه‌های طبیعی، باید به طور مشخص علامت زده شوند تا به سهولت شناسایی گردند. می‌بایستی همواره پاکیزه و آماده ارائه خدمات در هر زمان و ساعتی باشند. و باید دارای تسهیلات قابل دسترسی بهداشتی باشند.
جاذبه‌های گردشگری باید دارای فضای مناسب و کافی برای پذیرایی از بازدیدکنندگان باشند و همواره آمار تعداد بازدید کنندگان را در دست داشته باشند.
جاذبه‌های گردشگری می‌بایستی از لحاظ کیفیت طبقه‌بندی شوند و در معیارهای مختلف مورد ارزیابی قرار گیرند.
حال، این سوالات مطرح می‌شوند که چند مکان گردشگری را در ایران می‌شناسیم که درآمد قابل توجهی برای خود دارند تا جایی که حداقل بتوانند از پس هزینه‌های نگهداری و به فرض حقوق کارکنان برآیند؟ به چند بنا یا سایت تاریخی می‌توان اطمینان کرد که در روزهایی که انتظار داریم باز باشند، با در بسته برخورد نکنیم؟ چند سایت فرهنگی یا طبیعی در ایران به خوبی و در حد استانداردها نگهداری می‌شوند؟ تسهیلات پذیرایی، سرویس‌های بهداشتی، مسیرهای دسترسی و اصولا زیرساخت‌های گردشگری، در چند مکان گردشگری قابل توجه و مورد اعتماد هستند؟ و در آخر این که چه کسی از آمار بازدید از هر سایت و یا کل سایت‌ها خبر دارد؟
بنابراین می‌توان گفت که ما در ایران، منابع گردشگری بسیاری داریم ولی جادبه کم داریم.
اکرم اکبری ـ آرش نورآقایی
دیدگاه‌ها
حیف که همچنان خط آخر صادق است…
………………………………………………………………………………………………………………….
جواب: سلام. سپاس از اینکه خواندی.