چند عکس از ابیانه ببینیم:
می‌دانم که همه‌اتان از این چشم‌زخم‌ها در همه جای ایران و بیش‌تر از همه در شهرهای کویری دیده‌اید، با این همه گفتنی‌هایی در این مورد هست. در این چشم‌زخم‌ها از گیاه اسفند استفاده میشود که همین واژه‌ی «اسفند»، به معنی «مقدس» است. دیگر این‌که نه تنها از گیاه اسفند به این نحو برای چشم‌زخم استفاده میکنند بلکه از دود دادن آن هم به همین منظور بهره‌برداری میشود و قرار است که دود اسفند به چشم بدخواه برود و از طرفی یک حریم نامریی اطراف شما را احاطه کند. احتمالا تا اینجا چیزی به اطلاعاتتان اضافه نکرده‌ام، اما درباره‌ی شکل لوزی چه می‌‌دانید؟ اگر دقت کنید همه‌ی این‌گونه چشم‌زخم‌ها لوزی شکل هستند، هرچند که ممکن است اندازه‌اشان با هم متفاوت باشد. این‌که چشم‌زخم‌ها را به صورت دایره، مربع، مستطیل و یا اشکال دیگر نمی‌سازند دلیل دارد که شاید امروزه خود سازندگان چشم‌زخم‌ها از این موضوع مطلع نباشند. لوزی بودن چشم‌زخم در واقع تداعی‌گر «چشم» است. یک لحظه در آیینه به حدقه‌ی چشمتان نگاه کنید، آن را بیش از هر شکلی آن را به صورت لوزی می‌بینید. این‌که درون این لوزی چند رنگ وجود دارد برای این است که بخش‌های مختلف چشم (سفیدی چشم و مردمک) را تداعی کنند تا هرچه بیش‌تر به چشم شباهت پیدا کند. یک نظریه دیگر وجود دارد که شکل لوزی به خاطر شباهت آن به شکل «رَحِم» انتخاب میشود که ظاهرا آن هم فلسفه‌ی خودش را دارد.
یکی از کوچه‌باغ‌های ابیانه
خیلی از گردشگرانی که به ابیانه سفر میکنند، زحمت پیاده‌روی به آن سوی رودخانه را به خودشان نمی‌دهند (یا اطلاع ندارند) و از دیدار معبد «هینزا» محروم می‌شوند. بر روی این تابلو از معبد هینزا با عنوان «بارگاه بی‌بی زبیده خاتون» یاد شده است. ما دقیقا نمی‌دانیم که معبد «هینزا» یک معبد «مهری بوده یا مکانی برای ستایش «آناهیتا». موضوعی که برای بنده اهمیت دارد این است که در ایران چند مکان شبیه این معبد هست که همگی ویژگی‌های مشترک» دارند. اشکفت سلمان در ایذه‌ی خوزستان، پیرغار در فارسان چهارمحال و بختیاری و پیر سبز در اردکان یزد از این جمله‌اند. ویژگی مشترک همه‌ی این‌ها، وجود غار در دل کوه، حضور رودخانه در کنار یا وجود چشمه و آب در داخل غار، حضور درختان مقدس از جمله چنار و سرو و گاهی وجود کتیبه در نزدیکی آن‌هاست. جالب این‌که از همه‌ی این‌ها با عنوان معبد یاد میشود و مردم در داخلشان شمع روشن میکنند و برایشان مقدس است. دیگر این که این معابد در مکان‌هایی قرار دارند که تا همین امروز هم دور از شهرها و مردم هستند و مکان دنجی تلقی می‌شوند.
کسی که برای دیدن معبد هینزا می‌رود امکان این را دارد که همه‌ی روستای ابیانه را در قاب دوربینش به تصویر بکشد.
داخل معبد هینزا
جزیی از نقش یکی از درهای روستای ابیانه
دیدگاه‌ها
سلام آرش خسته نباشی
در باره اسپند عرض کنم آن رشته های آویزان در اضلاع پایین لوزی همان مژه های چشم است.
ما در نوش آباد از این نوع آداب و رسوم که ریشه در فرهنگ کهن و آیین زرتشتی دارد زیاد داریم که در حال فراموشی است.
به عنوان مثال برای جلوگیری از عقرب گزیدگی و دفع بلا از شر گزندگان آدابی جالب داریم که به آن هنوز باور داردند و انجام می دهند و یا برای مسافری که از او خبری ندارند آجر خطایی را برداشته با زغال طرحی روی آن می کشندو با کلمات آب و باد و آتش و فرمول خاصی که دارند به چشمبراه می گویند مسافرت در راه است یا دیر بر می گردد یا جایی گرفتار شده است.و…
شاد باشی و فیصله نباشی
………………………………………………….
جواب: سلام حسین عزیز. از اطلاعات ارزشمند شما سپاسگزارم.
زیارتگاه هینزا که در زاویه جنوب شرقی ده و در دره کم عرض و طویلی شامل قریب یک هکتار باغهای میوه قرار دارد به شماره ۱۴۸۹۷ در سازمان میراث به ثبت رسده است.
……………………………………………………
جواب: سلام و سپاس
سلام آقای نور آقایی!
مصاحبه پهلوان‌ها مسافرند در نشریه چاپ شد منتظر مقالات و گزارش های شما برای چاپ در نشریه هستم
پاینده وسلامت باشید.
…………………………………………………………………………
جواب: سلام به شما. سپاس
من دقیقا همین ها را که در عکس هست برای دوستان انگلیسی سوغات بردم. و فهمیدم که اکثر انگلیسبها هم در خانه اسپند دانه شده دارند و مشابه ما آن را دود میکنند و در خانه میچرخانند و به اینکار blessing میگویند.
…………………………………………………………………………..
جواب: سلام. سپاس از اطلاعات شما.
salam bar hakime safar baz
………………………………………………………..
جواب: سلام و سپاس
اسپند کاربرد علمی هم داره. باکتری گرم منفی را از بین می بره. ضد عفونی کننده محیط هم می باشد.
سلام. چین دوباره؟
سلام سپاس از اطلاعات خوب دوستان در مورد اسپند
آرش در جندق غیر از این یه چیز دیگه هم واسه چشم و نظر با خمیر درست می کنند و در خانه آویزان می کنند معتقدند آرد این خمیر را باید از ۷ خانه بگیرند خانه هایی که در آنها شخصی با نام فاطمه موجود باشد من هرگز نفهمیدم چرا اما با توجه به جو مذهبی این شهر حتما ریشه در اعتقادات مذهبی مردم دارد عکس این آویز را هم برایت می فرستم
………………………………………………………
جواب: سلام حسین‌جان. سپاس از این اطلاعات جالب. سپاس.
سلام
ظهر بخیر حتما”هوای پکن خیلی گرمه.امیدوارم حالت خوب باشه.کاشکی عکسهای بیشتری از ابیانه می گذاشتی.مخصوصا”از کوچه هاش ولباس سنتی مردمش.درمورد آداب ورسومشون اگه اطلاعات بیشتری بنویسید ممنون میشم.درمورد اسپند خاصیت ضد عفونی کنندگی محیطی قوی داره مخصوصا”در “بیماریهای که ازطریق هوا منتقل میشن مثل آنفلونزا وسرماخوردگی.
موفق باشید
……………………………………………….
جواب: سلام و سپاس.
زنده‌باد
چقدر دلیل لوزی بودن چشم زخم جالبه.
……………………………………………………………………………………………………
جواب: سلام. بله.
استاد جان اینجا هر خطش به من اضافه کرده.
از کل پاراگراف اول فقط دود در چشم بدخواهان رو می دونستم و بس….
همیشه از یک پدیده ی عادی ، چیزی نو برای گفتن و نوشتن دارین.
همیشه در صحت و سلامت ببینمتون استاد خوبم.
……………………………………………………………………………………………………………
جواب: سلام. سپاس که همراه هستید.