این متن را به درخواست یکی از مسئولان گردشگری کشور و در پی مذاکره حضوری با ایشان نوشتم. از شما خواننده‌ی محترم درخواست دارم اگر می‌توانید به بنده کمک کنید تا این متن را کامل‌تر کنیم.
همان‌طور که می‌دانید آموزش در گردشگری موضوعات مختلفی از جمله حمل‌و‌نقل، مردم، نیروهای انتظامی، پرسنل هتل و … را در برمی‌گیرد. اما اینجانب فقط به مساله‌ی «راهنمای گردشگری» و «مردم» که در آن‌ها تجربه‌‌ی اندکی دارم، می‌پردازم.
آموزش برای راهنمایان گردشگری
۱- دوره آموزش راهنمایان گردشگری در ایران حدود ۶ ماه طول می‌کشد، اما دانشجویان این رشته، تنها به مدت یک روز در ایران سفر می‌کنند و قرار است با همین تور یک روزه با فنون تورگردانی آشنا شوند. این در حالی است که راهنمایان گردشگری در ترکیه موظفند به مدت ۴۵ روز در کشورشان که به مراتب از ایران کوچکتر است سفر کنند.
عدم سفر کافی برای راهنمایان گردشگری باعث شده که راهنمایان از توانایی لازم برای تورگردانی برخوردار نباشند.
۲- هیچ ساز و کار قابل قبولی در ساختار آموزشی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وجود ندارد تا تسهیلاتی برای سفر راهنمایان گردشگری از طرف دولت یا بخش خصوصی مهیا شود. باید به این موضوع به طور جدی اندیشید.
۳- به نظر می‌رسد نحوه‌ی آموزش و همچنین سرفصل‌های آموزشی برای راهنمایان گردشگری، به‌روز و کارآمد نیست. به طور مثال آنچه که یک راهنمای گردشگری باید بداند، خودٍ موضوع «سفر» و بینش نوینی است که امروزه نسبت به سفر در دنیا وجود دارد. اما این موضوع هرگز مورد بررسی و بحث قرار نمی‌گیرد و باعث میشود که در بسیاری از مواقع میان گردشگر، راهنما و دفتر خدمات مسافرتی، سوء تفاهم به وجود بیاید.
۴- در کشور ما راهنمایان گردشگری در دو گروه راهنمایان طبیعت‌گردی و راهنمایان فرهنگی، تقسیم‌بندی میشوند. با اینکه برخی از دروس این دو گروه یکسان است، اما به نظر بنده یک راهنمای گردشگری باید با همه‌ی دورس فرهنگی و طبیعت‌گردی تواما آشنا باشد. منظور این است که یک آموزش واحد برای راهنمایان به وجود بیاوریم که به هر دو مقوله بپردازد و از طرفی بعد از گذراندن این دوره‌ها و در مقاطع بالاتر، به پرورش راهنمایان تخصصی روی بیاوریم.
۵- از آنجا که بنده در برخی از موسسات کشور تدریس می‌کنم، متوجه شده‌ام که دانشجویان راهنمای گردشگری با انگیزه‌های متفاوت در دوره‌ها شرکت می‌کنند و از آن‌جایی که تصور درستی از گردشگری و شغل آینده‌اشان ندارند، در طول دوره‌ی آموزشی انگیزه‌هایشان را از دست میدهند و نهایتا تنها به گرفتن مدرک و «کارت تورلیدری» قانع میشوند و یادگیری دروس دیگر برایشان اهمیت چندانی ندارد. بنابراین لازم است که قبل از ثبت‌نام و حتی در جلسات اولیه، تصمیمی اتخاذ شود که افراد متقاضی بتوانند مسیر درست را انتخاب نمایند.
۶- طبق دستور و آیین‌نامه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، «راهنمای گردشگری» نمی‌تواند «مدیر فنی» باشد و برعکس. در صورتی که هرگاه راهنمای تور از برخی مسائل مدیر فنی باخبر باشد و یا مدیر فنی از اقداماتی که راهنما در طول سفر باید انجام دهد اطلاع داشته باشد، تور با هماهنگی و مدیریت بهتری اجرا خواهد شد. به نظر بنده بهتر است در این مورد بازنگری انجام شود.
آموزش برای مردم
۱- از آنجا که بنده یک راهنمای گردشگری هستم، متوجه شده‌ام که در بسیاری از مواقع با همه‌ی تلاشی که انجام میشود، گردشگر ایرانی از سفر خود احساس رضایت نمی‌کند. احساس می‌کنم که باید از طریق رسانه‌های صوتی و تصویری و نوشتاری و دیجیتالی، روال منطقی برای آموزش مردم طراحی و اجرا کرد. آموزش گردشگری آن نیست که تنها جاذبه‌های گردشگری را معرفی کنیم. به غیر از «به کجا سفر کردن»، «چگونه سفر کردن»، «چه انتظاری از سفر و مقصد داشتن»، «چگونه با محیط و مردم محلی برخورد کردن»، «چگونه از سفر لذت بردن»، «چگونگی سفرهای گروهی در قالب تور» و … باید به مردم آموزش داده شود تا در نهایت رضایت خاطر گردشگر فراهم شود.
۲- باید به مردم آموزش داده شود که حق آن‌ها به عنوان «گردشگر» چیست و چگونه باید درخواست‌هایشان را مطرح کنند. در این باره می‌توان کتابچه‌های آموزشی چاپ کرد و در اختیار گردشگران قرار داد. یا اینکه با برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی و برگزاری سمینارهای مختلف در فرهنگسراها، گردشگران را نسبت به موضوعات مربوط به سفر آگاه کرد.
آرش نورآقایی
دیدگاه‌ها
سلام استاد،به نظر من کلاس های راهنمایی گردشگریِ پیشرفته و سفر به تمامیِ استان های ایران،برای هر راهنمایی که عاشقِ شغلشِ مفید و بسیار لازمِ،کاریکه شما و سایر دوستانِ علاقمند به نوعی از طریقِ جلساتِ هفتگیتون و سایر فعالیت ها (به جایِ میراث فرهنگی) برای راهنماها انجام دادید،امیدوارم همیشۀ همیشه شاد باشید.
……………………………………………………………..
جواب: سلام و سپاس.
آقای نورآقایی من تصمیم دارم که یه برنامه ی وبلاگی برای بازدید از موزه ها ترتیب بدهم . نمی دونم می تونم روی راهنمایی های شما حساب کنم یا نه ؟
اگر که ممکنه از وبلاگم بازدید کنید و منو در جریان نظراتتون قرار بدین . تا بعد اگر مایل بودید در این مورد با هم صحبت کنیم .
سپااااااس
…………………………………………………………………
جواب: سلام. قبلا هم به سایت شما آمده‌ام و این بار هم. اینکه روی موزه کار می‌کنید خیلی خوب است و تبریک می‌گویم. نمی‌دانم من چه کمکی باید بکنم، ولی اگر بتوانم حتما.
salam bar hakin gardeshgar arash noor aghaei… man be eonvane daneshjoo ein reshteh nazar midaham va ba einkeh besiyar ensane mosbat andishi hastam besiyar az ein sistem geleh mandam.. 1.moddate doreh besyar kootah ast va aslan amaliyati nist2.bishtareh ostadha aslan tajrobeh toor gardani nadarand..ostadi ke be tor herfei toor nemibarad vagha’an be che kar ma miayad.3.aslan ketabhaye modavan baraye ein kar neveshteh nashodeh.4..do ostadi ke yek reshteh vahed dar daneshgah khandand agar cheh do darse motefavet be ma dars modahand amma faghat maloomate moshtarakeshan ra bi tavajoh be dars dar ekhtiyar ma migozarand.5.. bi nazmi modiriyati ..kelashaye bish az zarfiyat ,va kam avardan dar zaman bandi haad tarin moshkelat ra dorost mikonad.6.tebghe ghanoon jadid emkan dashtan kart che dar modir fanni va rahnama emkan pazir ast(bar asase goftehaye yeki az hamkarane motabare shoma)7.gozinesh bayad kheili ba deghat anjam shavad dokhtari ke az bishohari amadeh kelass ya peari ke baraye tafrih amadeh faghat keyfiyat ra paein miavarad.8.bar khalafe nazare shoma emtehan kheili amele mohemist baraye yadgiri va bayad pooste daneshjoo kandeh shavad.
edameh……..9.mohiteh fiziki kelasha asalan motanaseb ba reshteh nist.10.hatta dar an yek safar ke bordeh mishavad aslan hich fanni amoozesh dadeh nemishavad.11.vaghti daneshjoo faregh mishavad esme besiyari az shahrhaye moheme ba jazebeh ra ham nashenideh che resad 45 safar dashteh bashad.12.ba yek seri fotokopi be jaye keteb daneshjoo ra raha mikonnand …… jam bandi mesle tamame iran haman ke gofti kolangi hastim az an bala ta paein… agar kasi mesle to ashegh in kar bood va khodash chizi kashf kard ke kard va garne ein kelasha kasi ra ba hich ja nemiresanad joz mesle yek roozname sobh ke baraye too rahe otoboos bekhooni akharesh madrakesham mesle niyazmandiha too sabzi forooshi peida koni… ba nahayate sepas ALIREZA MOGHADAMNIA
agar doost dashti javabe soale man ra darkament ghollab shodan dar nakhodagah halazoon bedeh baryam besiyar ba arzesh ast
سلام .
می گویند : ” لذت و بهره مند شدن همیشه با بهایی سنگین به دست می آید . ”
سوال اول این است که دست اندرکاران آموزش راهنما حاضر به پرداخت چه بهایی هستند ؟ این دوره های نسبتاً فشرده ی ۶ ماهه ( که حتی اگر در نیمی از کلاس ها هم شرکت نکنی چیز خیلی مهمی را از دست نداده ای ) آیا فقط برای تربیت راهنما هستند یا منبعی برای درآمدزایی سازمان و موسسه و استاد ؟ کدامشان حاضر می شوند دوره را یک ساله کنند اما تورهای یک روزه ای را که شما فرمودید ( و بعضاً بیشتر شبیه به میهمانی هستند تا تور ) به تورهای چند روزه و مفید تبدیل کنند ؟ چه قدر نظارت وجود دارد بر عملکرد اساتیدی که در این موسسات مشغول فعالیت هستند ؟ می دانیم که بعضی از این اساتید این موسسات را تبدیل به محلی برای فروش کتاب هایشان کردند که سال ها به فروش نرفته بود …نمراتی که ما گرفتیم واقعاً ملاک تبحرمان محسوب می شدند ؟ چه قدر یاد گرفتیم که شاخصه های یک راهنمای خوب چه هستند ؟ چه قدر به عنوان دستیار با اساتیدمان همراه شدیم تا قول کلاسشان را با فعل سفرشان در هم آمیزیم و ” چیز” یاد بگیریم ؟ چه قدر به دانشجویان اجازه داده می شود تا در نیمی از دوره شرکت کنند و بعد برای نیمه ی بعدی ، برای ماندن و رفتنشان تصمیم بگیرند ؟ و بالاخره این که این همه که راهنمایان سعی در تفهیم اصول سفر و گردشگری به ایرانی جماعت دارند ( که سفر همیشه برایشان معنایی معادل ” خوردن ” دارد ) ، خودشان چه قدر در رعایت این اصول کوشا هستند ؟
با احترام و ارادت .
سلام و عرض ادب
مطلب بسیار جالبی نوشتید.شاید اینها حرف خیلی از دوستان راهنما باشه که تا حالا کم و بیش زده شده اما اینجا بسیار مفید و جامع نوشتید.
با گزینه ۶ بسیار موافقم،بنظر بنده مکمل همدیگه هستند این دو.
۷۰ درصد کسانی که در این دوره ها شرکت می کنند برای وقت گذرانی و تفریح آمده اند. از دختر جوون لیسانسه بگیر تا پیرمرد بازنشسته که هر دو برای اینکه در خانه نمانند به این کلاسها می آیند. در بالا هم اشاره شده ، بعضی از اساتید هم خرید کتابشان را تحمیل می کردند و نمره خوب گرفتن را منوط به خرید کتاب و امضای نویسنده بر صفحه اول آن می کردند تا مبادا کسی کتاب را از دیگری گرفته باشد. جالب اینکه در روز امتحان هم با حالت قهر و طعنه به کسانی که کتاب را نخریدند صحبت می کردند. کجای این کار یاد دادن اخلاق حرفه ای است؟ من خودم حتی یک بار هم آن کتابها را نخواندم چون واقعا به من تحمیل شده بود در صورتیکه وقتی اول ترم آن استاد گرامی کتابها را به فراگیران معرفی می کردند به کتابخانه رفتم تا انها را مطالعه کنم منتها وقتی تهدید و فشار را دیدم منصرف شدم.
مطالبی که عنوان نمودید از این نظر بسیار حائز اهمیت است که اشارۀ خود را نه فقط به سمت راهنمایان که به سمت مردم هم نشانه کرده اید.
آنچه که بیش از همه در اینجا اهمیت دارد این است که گویا دوره های آموزش راهنمایان گردشگری محدود شده است به اخذ کارت مورد نیاز (برای هر انگیزۀ ممکن) و پس از آن آنچه که به کارت و مدرک گرفته شده هویت می بخشد، تلاشی ست که خود ِ فرد انجام می دهد.
ولی نکته ای که شاید کمتر به آن توجه می شود همان است که در قالب “آموزش به مردم” عنوان نمودید که اهمیت آن در طول سفر جلوه گر می شود.
گروهی که شاید هدف اصلی ِ سفر با یک راهنمای حرفه ای را نمی دانند(فرض می کنیم که راهنما، حرفه ایست)، و به قول سرکار خانم سعادتیان سفر را به جای یک اتاق مهمانی ِ متحرک اشتباه می گیرند.
و چه قدر جالب که هدف شمارِ زیادی از آنان (چنان که توجه کرده ایم) بسنده کردن به ثبت تصاویری ست در مقابل آثار فرهنگی!!! شاید برای پربارتر نمودن آلبوم عکس افتخارات سفرهاشان!
حال سوال اینجاست که مسئول کیست؟
نخستین اشکال، از جانب عوامل برگزارکننده دوره های آموزشی برای راهنمایان است که می باید بازنگری ای جدی در نحوۀ عملکرد خود نمایند.
و سپس آموزش هایی که به عامه مردم از طریق وسایل ارتباط جمعی ِ پرطرفدار در زمان ها و مکان ها و ساعاتِ مناسب داده شود تا معنای سفر “در این سطح” را برای آنان درونی سازند.
و نیز همان طور که عنوان نمودید؛
توام بودن آموزش های مرتبط با طبیعت گردی و فرهنگی،
گذران پیاپی دوره های آموزشی مناسب راهنمای گردشگری و مدیریت فنی،
اعطا کردن تسهیلاتی چند برای راهنمایان،
سطح بندی نمودن ِ راهنمایان و برگزاری دوره های تخصصی،
(این ایده ای که بیان نمودید بسیار اهمیت دارد.
زیرا که مثلا آرش نورآقایی هم یک راهنمای گردشگری ست و جناب آقای -…- هم همین طور
حال این دو چه قدر!!! با یکدیگر شباهت دارند، -شاید که سوال جالبی از آب درآید-)
خلاصه آنکه مانند بیشتر ایده های جالبی که تا به امروز بیان نمودید، و فقط در حد بیان همان ایده و هیجانی زودگذر باقی ماندند،
نمی دانیم که این یکی هم به دیار عدم رهسپار می شود یـــا..!؟
سلام نوشته هایتان همیشه در من امید میآفرینند.
چندی پیش با نرم افزاری به اسم پارسیکا آشنا شدم. مناسب سفر است.
اگر احیانا نمیشناسیدش حتما نیم نگاهی به آن بیندازید.
شادوآزاد باشید.
……………………………………………………………………………………………………………..
جواب: سلام و سپاس از شما. از کجا می‌توانم این نرم‌افزار را تهیه کنم؟
سلام و درود
اصلا من می خواهم بدانم چطور می توام در این دوره ها شرکت کنم .تا آنجا که شنیدم آشنای به زبان انگیلسی لازمه کاره آیا این صحت داره یا نه ؟؟ آموزش زیر نظر دانشگاه ها است یا مراکز خصوصی هم این کار رو انجام میدهند؟
راستی قرار بود ما جواب بدیم نه سوال ببخشید
………………………………………………………………………………………
جواب:سلام. ۱- می‌روی در یک موسسه ثبت نام می‌کنی. ۲- برای گرفتن کارت راهنمایی تور بین‌المللی باید با یک زبان خارجی آشنا باشی و اگر فقط بخواهی کارت راهنمای ایرانگردی بگیری نیازی به دانستن زبان خارجی نیست. ۳- موسسات خصوصی هم راهنمای تور تربیت می‌کنند.
سلام مجدد
۱- از راهنمایی شما ممنونم اگر لطف کنید آدرس این موسسه را بدهید بی نهایت ممنون خواهم شد.
۲- راستی مطلبی درباره کاروانسرای خانات نوشتم خیلی دوست دارم بدونم چطور می تونم مطالبم را در نشریات منتشر کنم چون خودم فکر می کنم مطالبم جامع و کامله
اگر حقیر را مجددا راهنمای کنید لطف خواهید کرد.
………………………………………………………………………..
جواب: اگر این آخرین سوال شماست جواب می‌دم. به نظرم یه کم هم خودتون باید جستجو کنید. ۱- موسسه آوای جلب سیاحان واقع در تقاطع بلوار کشاورز و خیابان قدس را پیشنهاد می‌کنم. ۲- باید به مجلات سر بزنید و اگر مناسب باشه براتون چاپ می‌کنن.
سلام.
آموزش در ایران بطور کلی و برای تمام رشته ها بصورت تئوریک انجام میشود حتی برای رشته ایی مثل تربیت بدنی!
۵۰%گردشگری در اطلاعات لازم در مورد تاریخ و فرهنگ و… زمین (وطن و جهان) و ۵۰% دیگرش را باید عملی آموخت.
……………………………………………………………………………
جواب: سلام به شما.
دوست دارم بعد از اتمام تحصیلم در دانشگاه در زمینه گردشگری کارافرینی کنم…در زمینه ایجاد یکNGO یا ……نمیدونم چطوری باید از خلاقیتم استفاده کنم اما یه جرقه میخوام…
……………………………………………………………………………………………….
جواب: سلام. خوشحالم برای انگیزه ای که دارید. خیلی فعالیت خا می تونید انجام بدید. باید در این رابطه با هم حرف بزنیم. موفق باشید.
ba salam, besyar matlabe jalebi neveshteid, chizi ke man besyar be an barkhord kardeham va fekr mikonam jaye amuzashe besyar darad in ast ke be mosaferan biamuzim ke vazayefe rahnemayan dar hengame ejraye tour chist, gahi anha fekr mikonand rahnema bayad 24 saat dar ekhtyare khorde farmayesh haye anha bashad va morede digar inke besyar dar kare hamsafarane khod konjkavi mikonand be ebarate digar harime khosusie digaran ra aslan reayat nemikonand ke gahi besyar dardesar saz ast.ba sepas faravan
………………………………………………………………………………………………………….
جواب: سلام. آرزو می کنم موفق باشید.
salam arash jan
hamidreza mousavi hastam shomarato motasefane az dast dadam mishe lotf koni ye sms behem bedei
jahate rahnamaei ma 5 sale pish abyane khedmatetan boodam va ye ahang az reza sadeghi too nmashin khoondam 09125093657
tnx
…………………………………………………………………………………………………………
جواب: سلام. دوست عزیز، الان ایران نیستم، اما شماره ی من: ۰۹۱۲۳۱۴۴۷۹۵
سلام
بنده به تازگی می خواهم در یکی لز موسسات ثبت نام کنم. شما فرمودید برخی که وارد موسسات میشوند تصور اشتباهی از شغل آینده خود دارند. اگه ممکنه تصویر روشنی آینده این کار ارائه کنید.ممنون
…………………………………………………………………………………………………………..
جواب: سلام. جواب این سوال یک مشورت حداقل یک ساعته می طلبه که در اینجا نمی گنجه.
باسلام استاد من هم یکی از شاگردان گذشته شما در موسسه آوای جلب سیاحان بودم و اکنون دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی توریسم هستم فقط علاقه بسیار و مطالعات گسترده من رو از یک رشته متفاوت به این سمت سوق داد ولی ایا مطالعه تنها کافی است؟. نحوه آموزش تئوری در کلیه رشته ها در ایران بلای خانمانسوز دانشجویان عزیز است و دانشجویان بدون حمایت وبصورت خود جوش شاید فقط برنامه های محدود در قالب سفر اجرا کنند. فضای کار آفرینی در دانشگاهها و سازمانهابسیار ضعیف است برنامه های راهبردی از سوی سازمان اجرا نمی شود نظر اینجانب بر این است تااین افراد در سازمان هستند کاربه جایی نمی رسد. چرا نباید صنایع دستی ایران در نمایشگاههای خارجی از طرف سازمان معرفی و به نمایش گذاشته نشود مگر مردم چقدر قدرت دارند تا در نمایشگاههای خارجی شرکت کنند؟ ایا حمایت می شوند؟ ایا رسانه ها بعنوان واحد دولتی دراین زمینه قوی عمل می کند؟ بودجه دولت صرف چه می شود؟ ایجاد یک شبکه گردشگری وفعالیت چند جوان فعال؟ ایجاد انگیزه در افراد؟ خود به خود دیدروشنی از این کار می دهد. تهیه مستند از تور لیدر های مختلف ، سختی کار، معایب و مزایا و ………….
بقول SAFIER DOVOLF : فکر آدما دنیا اطرافشون رو می سازه وتا افکاردرست نباشه کلی هم طرح پروپزال بدهیم بی فایده است.
…………………………………………………………………………………………………………..
جواب: سلام. سپاس از اظهار نظر.