شاید شما یادتان نیاید؛ اما مردم می‌آمدند و عصر پنج شنبه و جمعه، جمع می‌شدند توی کافه شهرداری، قرار و مدار خانوادگی می‌گذاشتند و برنامه‌های سیرک را تماشا می‌کردند. شهر که بزرگ‌تر شد، کافه شهرداری در دل شلوغی بیشتر فرو رفت؛ اما آن قدر خوش مسیر بود که خارجی‌ها فکر می‌کردند چه جایی بهتر از این جا برای تاسیس یک هتل بزرگ ۴۰۰ اتاقه؟
اما سرنوشت برای کافه شهرداری به گونه دیگری رقم زده شد سال ۱۳۴۶ که کلنگ‌ها را بر زمین زدند به جای هتل، قرار شد در محل کافه شهرداری، تئاتر اجرا شود؛ اسم و رسم و شکل و ظاهرش هم عوض شد.
حالا که می‌بینیدش، ساختمانش شبیه یک استوانه است و هر تازه واردی وقتی که واردش می‌شود در راهروهای دایره‌وارش گم می‌شود. در حاشیه یکی از مشهورترین چهارراه های تهران و بر زمینی سنگ فرش و در کنار آب‌نماهای متعدد ایستاده است.
خیلی‌ها هرگز داخلش را ندیده‌اند و نمی‌دانند حتی زیر این سنگ فرش‌ها، چند پله پایین‌تر، می‌شود پا به فضایی تاریک گذاشت که برای چند دقیقه، تو را به متن زندگی می‌برد. راهروهایی که محال است برای اولین بار پا درونشان بگذارید و مسحور نشوید.
اسمش ” تئاتر شهر” است؛ خاطره‌ای ۴۰ ساله برای اهالی صحنه و نمایش دارد که تجربه سال‌ها حضورشان را در پوسترهای خاطره انگیزش قاب گرفته و تاریخ نمایش مدرن ایران را رقم زده‌اند.
ساختمانی است با ترکیب فلز و خاک و طراحی عجیب و دایره‌ای و پر از کوچه پس کوچه‌هایی که به اتاق‌های گریم و نور و صدا ختم می‌شوند و به دور و زیر بزرگ‌ترین تالار مجموعه می‌چرخند.
خیلی‌ها از تئاتر شهر تصویری ناشناخته و گنگ دارند؛ همانند اتفاق‌هایی که در تاریکی صحنه رخ می‌دهد ؛ اما برای اهالی تئاتر، این‌جا قلب تپنده هنر نمایش است؛ جایی برای گرم کردن تنور بازی و حرکت.
اتفاقی که از روز ۷ بهمن ماه سال ۱۳۵۱ خورشیدی آغاز شد و قرار است حالا حالاها ادامه داشته باشد.
جالب است بدانید که تئاتر شهر در آغاز به وسیله سازمان جشن هنر شیراز اداره می‌شد، سپس اداره آن به رادیو و تلویزیون و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد.
گذر سال‌ها، تالارهایی را به مجموعه تئاتر شهر اضافه کرد که بعضی از آن‌ها همچنان هستند و از بعضی، فقط نامی به جا مانده است.
مخاطب های حرفه‌ای تئاتر شهر شاید هنوز” خانه خورشید” را فراموش نکرده باشند؛ تالاری که روزگاری موتورخانه مجموعه بود و امروز یکی از محل‌های تمرین گروه‌های تئاتری. این تالار با آن فرم و فضایی که داشت، محلی بود برای تجربه‌های دانشجویی و تئاترهایی از جنس کارگاهی.
به تئاتر که می‌رویم فقط نمایش را می‌بینیم و بازیگرها و عوامل را؛ اما حدود ۱۴۰ نفر در گوشه‌های نادیدنی و دیدنی این مجموعه فعالیت می‌کنند؛ آدم‌هایی که نامشان روی پوسترها و بروشورها نمی‌آید؛ ولی تلاش آن‌ها باعث به روی صحنه رفتن نمایش‌ها می‌شود. از مدیر مجموعه گرفته تا راهنمایان تالارها، نیروهای خدمات و همه و همه می‌کوشند تا تئاتر شهر آن طور باشد که هنردوستان می‌پسندند.
هم‌اکنون در مجموعه تئاتر شهر پنج تالار اصلی؛ چهارسو، سایه، قشقایی و کارگاه نمایش وجود دارد. سیستم سرمایش و گرمایش، غرفه‌های کتابفروشی در کافه تریا، سیستم مونیتورینگ اتاق‌های فرمان و… از امکانات این مجموعه است. به اینها اضافه کنید تالار جلسات و کتابخانه را.آید،
تالارهای این مجموعه را به اختصار معرفی می کنیم:
*** تالار اصلی
نمایش باغ آلبالو چند بار در ایران اجرا شده باشد خوب است؟ در کنار اجراهای مختلفی که از این نمایشنامه چخوف انجام شده، خاطره اجرای آربی آوانسیان هیچ وقت از یاد نمی‌رود؛ چون با اجرای او در بهمن سال ۱۳۵۱، تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر افتتاح شد.
۵۷۹ نفر می‌توانند در یک اجرای این تالار، نمایش ببینند.
صحنه‌اش ۱۶ متر عمق دارد و عرض صحنه هم ۱۲ تا ۱۴ متر است. این تالار جان می‌دهد برای اجراهای پر طمطراق با دکورهای عظیم و بازیگران زیاد.
صحنه، دایره گردان دارد با آسانسور و ۱۹ میله بالابرنده.این تالار پرده هم دارد، چیزی که در تالارهای دیگر تئاتر شهر پیدا نمی‌شود! امکانات صوتی و نوری این تالار نسبت به تالارهای دیگر بیشتر است و بخصوص خط نوری آن )معروف به ۲۰ تایی( ظرفیت۳۹ پروژکتور۲ کیلو واتی را دارد. مجموع پروژکتورهای این تالار به ۵۵ دستگاه می‌رسد .به همه اینها اضافه کنید ۵ اتاق گریم و رختکن و کافه تریا و کتابفروشی، که یک مجموعه کامل را برای اهالی نمایش فراهم می‌کند.
***تالار چهارسو
این تالار که به ظاهر از بقیه تالارهای مجموعه تئاتر شهر جدا افتاده، ورودی مستقلی از محوطه تئاتر شهر دارد.
برای رسیدن به در تالار، باید از راهروی مارپیچ محصوری عبور کنید که شبیه ورودی زیر زمین یک قلعه است. پایین پله‌ها به تالار انتظار مشترک این تالار و تالار سایه می‌رسید که در شکل جدید این ورودی مختص همین تالار خواهد شد. اگر زود برسید و خسته باشید، در کافه تریای تالار، با قهوه و چای و کیک از شما پذیرایی خواهد شد. عمر دستگاه قهوه ساز این کافه تریا به اندازه خود تئاتر شهر است و صدای آن بعد از مدتی، تبدیل به یکی از نوستالژی‌های تئاتری شما خواهد شد. مشابه این اتفاق در کافه تریای تالار اصلی هم می‌افتد.
اسمش چهارسو است. جایگاه تماشاگر در این تالار با چرخش صندلی‌ها عوض می‌شود. پیش از این، اتاق فرمان این تالار در جایی قرار داشت که صحنه آن با آیینه دیده می‌شد؛ اما در بازسازی اخیر مجموعه، این نقص برطرف شده و حالا ارتباط اتاق فرمان با صحنه به طور مستقیم برقرار می‌شود. صندلی‌های تالار هم عوض شده‌اند و از این به بعد هر تماشاچی صندلی مستقل دارد.
ظرفیت تالار چهارسو ۱۲۲ نفر است، عمق، عرض و ارتفاع آن نیزبه ترتیب۱۲ ، ۸/۵ و ۴/۲۰ متراست.
این تالار در سال ۱۳۵۴ به مجموعه تئاتر شهر اضافه شد.
***تالار سایه
این تالار در اول بهمن ماه ۱۳۷۷ همزمان با بیستمین سالگرد انقلاب اسلامی و هفدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر افتتاح شد.
تالار ” سایه” در آن سال‌ها با کمترین امکانات و تجهیزات ساخته شد. بازسازی مجموعه تئاتر شهر این تالار را هم بی‌نصیب نگذاشته و حالا این تالار برای خانم‌ها و آقایان اتاق‌های گریم جداگانه دارد و اتاق نور و صدا و تصویر هم برای آن پیش‌بینی شده است. سیستم صدای این تالار تازه نصب شده و دیوارها هم با ظرافت آکوستیک شده‌اند و امکاناتش به گونه‌ای است که از آن می‌توان به عنوان استودیو هم استفاده کرد.
تالار سایه با عمق ۱۰ متر، عرض ۸/۵ متر و ارتفاع ۴/۲۰ متری در هر اجرا پذیرای ۱۰۳ تماشاگراست.
***تالار قشقایی
یکی دیگر از ۵ تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر، تالار قشقایی است. این تالار نخست محل تمرین گروه‌های نمایشی بود و بعد به محل اجرای نمایش تبدیل شد؛ اما با گذشت زمان، دوباره به عنوان محل تمرین استفاده شد تا سرانجام به عنوان تالاری که معرف نمایشنامه‌های ایرانی است تثبیت شد. این تالار تا به امروز در دوره‌های مختلف ۴ معماری متفاوت را به خود دیده است. تالار قشقایی مانند تالار چهارسو و سایه، ورودی جداگانه‌ای دارد که در ضلع جنوبی مجموعه واقع است؛ اما ساخت و سازهای اطراف تئاتر شهر که باعث فرو ریختن بخشی از دیوار این تالار شده است، این ورودی را مسدود کرده و البته در طرح جدید، ورودی این تالار و تالار سایه از ضلع جنوبی مجموعه پیش‌بینی شده‌اند. تالار قشقایی نیز در دور آخر بازسازی تئاتر شهر، تجهیز شده و دیدنی‌ترین بخش آن مثل دیگر تالارها، صندلی‌های جدید آن است. هرچند به گفته مسوولان، بخش اعظم بازسازی زیربنایی بوده و ممکن است کمتر به چشم بیاید. اگر علاقه مند به اطلاعات فنی‌تر درباره این تالار هستید، خوب است بدانید که ظرفیت این تالار ۱۱۵ نفر و عمق، عرض و ارتفاع آن به ترتیب ۱۱، ۸/۵ و ۴/۲۰ متر است. تالار قشقایی از سال ۱۳۵۹ دیگر کاملا به عنوان محل اجرا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
***کارگاه نمایش
سال ۱۳۸۳ یک تالار دیگر به مجموعه تالارهای تئاتر شهر اضافه شد و اسم آن را گذاشتند کارگاه نمایش و جایی شد برای تجربه‌های خاص. کارگاه نمایش هم در جریان بازسازی اخیر تئاتر شهر مورد توجه قرار گرفت و تجهیز و نوسازی شد و حالا مکان مطلوبی است برای اجرای آثار کارگاهی و تجربی به معنای حرفه‌ای آن. جدی‌ترین اتفاقی که برای کارگاه نمایش در جریان بازسازی افتاده است، ایجاد اتاق فرمانی در حد و اندازه یک تالار تئاتر است. ظرفیت این تالار از ۴۲ تا ۹۹ نفر متغیر است. عمق، عرض و ارتفاع آن نیز به ترتیب ۸ ، ۸/۵ و ۳/۹۰ متر است .
***کتابخانه و مرکز اسناد و مدارک
تئاتر شهر تنها کتابخانه تخصصی هنرهای نمایشی را در خود جا داده است. جذابیت این کتابخانه آن قدر زیاد است که دانشجوهای رشته‌های مربوط به هنر نمایش از همان روزهای اول دانشجویی، آرزوی عضویت در این کتابخانه را دارند .در واقع می‌شود گفت که دانشجویان و پژوهشگران حوزه نمایش، سال‌هاست از این کتابخانه به عنوان مرجع مطالعاتشان استفاده می‌کنند .در این کتابخانه، علاوه بر کتاب‌های حوزه نمایش، کتاب‌هایی در زمینه‌های ادبیات، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و معارف اسلامی نیز وجود دارد؛ اما مهم‌ترین ویژگی این کتابخانه، گردآوری مجموعه‌ای از متون نمایشی سال‌های گذشته است که تقریبا شامل تمام متن‌هایی می‌شود که در سال‌های گذشته به جشنواره فرستاده شده‌اند. در این کتابخانه، مدارک نمایشی مثل پوسترها و بروشورهای نمایش های اجرا شده نیز نگهداری می‌شود و تئاتر شهر در این زمینه از همکاری بنیاد ایران شناسی هم استفاده می‌کند.
اسناد و مدارک این مجموعه، اکنون حروف‌چینی و صحافی شده‌اند و در اختیار علاقه‌مندان قرار دارند.
***سالن جلسات
روزی روزگاری در تئاتر شهر، تالاری بود به نام” شماره ۲ ” یا ” تالار کوچک .” این تالار را در بخش اداری مجموعه، یعنی در طبقه دوم طراحی کرده بودند که شرایط اجرا در آن چندان مطلوب نبود. هر وقت نمایشی در این تالار اجرا می‌شد یک نفر باید بیرون تالار مراقب می‌ایستاد و به آن‌هایی که از راهرو عبور می‌کردند، هشدار می‌داد که آرام حرف بزنند و آهسته قدم بردارند تا نمایش در حال اجرا با مشکل مواجه نشود. روزهای آغازین راه‌اندازی تئاتر شهر، این مکان محلی بود برای جلسات و بعد به محل تمرین گروه‌های نمایشی تبدیل شد .سپس به عنوان محل اجرای آثار مورد استفاده قرار گرفت و هم‌اکنون پس از بازسازی به تالار اجتماعات تبدیل شده است. این مکان به سیستم‌های پیشرفته صوتی و تصویری مجهز است و جلسه‌های رسانه‌ای، پژوهشی و سخنرانی در آن برگزار می‌شود.
روابط عمومی تئاتر شهر
دیدگاه‌ها
عکسهای بسیار زیبایی گرفتی اگر غیر از این بود جای تعجب داشت
مثل همیشه خوب زیبا و بکر ایران را به تصویر کشیدی
زیبا مثل همیشه
چه شروع جذابی داشت
با چهارپاراگراف اول تا پایان در ذهنم تصویرسازی شد
کاش الان همان حول و حوش بودم
جایی شبیه کافه شهرداری!
……………………………………………………………………………………………………………………….
جواب: سلام. زنده باشید.