«تِرِزا سامپسونیا» (Teresa Sampsonia) حدود سال ۱۵۸۹ میلادی احتمالا در اصفهان متولد شد. او در یک خانوادهی اشرافی چرکِسی (قفقازی) مسیحی ارتدوکس متولد شد و در دربار شاه عباس پرورش یافت. پدرش «اسماعیلخان» (سامفوفوس) برادر همسر شاه محسوب میشد. او در جوانی به سوارکاری، گلدوزی و نقاشی علاقهمند بود.
در سال ۱۶۰۸ با «رابرت شِرلِی»، جهانگرد و ماجراجوی انگلیسی که به ایران سفر کرده بود و سفیر ایران برای ایجاد اتحاد با اروپا در برابر عثمانیها بود، ازدواج کرد.
همسرش، رابرت شِرلِی، او را با خود به مأموریتهای دیپلماتیک اروپا برد. این سفرها از لیسبون (۱۶۱۷) آغاز شد، و پس از گذر از مادرید، فلورانس و رم (جایی که «آنتونی ون دایک»، نقاش مشهور در سال ۱۶۲۲ از او پرتره کشید)، به ورشو، و احتمالا مسکو رفتند و در سال ۱۶۲۳ به انگلستان رسیدند.آنها در سال ۱۶۲۷ دوباره به ایران بازگشتند و مورد لطف شاه عباس قرار گرفتند.
رابرت شِرلِی در سال ۱۶۲۸ بهدلیل اسهال خونی در قزوین درگذشت. پس از مرگ او، تِرِزا با ناسازگاری و مانعتراشی دربار صفوی تحت سلطنت «شاه صفی» مواجه شد. اما در نهایت پس از تحمل مشکلات فراوان در ۲۹ سپتامبر ۱۶۲۹ از ایران خارج، و نهایتاً در ۲۷ دسامبر ۱۶۳۴ وارد رُم شد.
پس از ورود به رم، تِرِزا تحت حفاظت «پاپ اوربان هشتم» قرار گرفت. او خانهای نزدیک کلیسای «سانتا ماریا دلّا اسکالا» (واقع شده در ناحیهٔ «تراستِوِره» (Trastevere)) خرید و باقی عمر را در آنجا به امور خیر و عبادت پرداخت.او در سال ۱۶۵۸، بقایای جسد رابرت را از اصفهان به رم منتقل و در همان کلیسا دفن کرد.
تنها فرزند این زوج، به نام «هِنری»، در سال ۱۶۱۱ به دنیا آمد که به احتمال زیاد اولین کودک متولد انگلستان با تبار ایرانی بود.
ترزا (لیدی شرلی) در سن ۷۹ سالگی درگذشت و امروزه آرامگاه او و همسرش در کلیسای «سانتا ماریا دلّا اسکالا»، در شهر رُم قرار دارد.
………………………………………….
«فرهاد چهارم» اشکانی (Phraates IV)، که بین سالهای ۲-۳۷ پیش از میلاد بر ایران حکومت کرد، از درگیری و کودتا برای رسیدن به قدرت بهره برد و برای تضمین جان خاندانش چهار پسر خود را به نامهای Vonones ،Phraates، Seraspadanes و Rhodaspes به رم فرستاد.
در خلال کاوشهای دورهٔ رنسانس در حدود سالهای ۱۵۵۰–۱۵۵۳ میلادی در حومهٔ شمال شهر رُم کتیبهای (با شناسنامهی باستانشناسی CIL VI 1799 (مطابق Dessau 842) کشف و ثبت شد که نشانگر آرامگاه دو نفر از این شاهزادگان اشکانی (دو پسر فرهاد چهارم) در کنار Via Flaminia (راه باستانی رُم به ساحل دریای «آدریاتیک» با گذر از کوههای Apennine)، در نزدیکی پل «میلویو» (Ponte Milvio) در ساحل Tevere بود. لازم به ذکر است که این مقبرهها اکنون از بین رفتهاند و وجود ندارند.
یکی از موضوعات مهم در آن کتیبه، عبارت معادل «شاهنشاه» یا همان King of Kings (به لاتینی: REGIS REGUM) است.
موضوع جالب دیگر اینکه، یکی از همسران فرهاد چهارم، زنی به نام «تئا موزا» بود که توسط امپراتور «آگوستوس» به عنوان هدیهای سیاسی برای فرهاد چهارم فرستاده شد. او بعدها به نام «ملکه موزا» در تاریخ سیاسی اشکانیان نقشآفرین بود.
ترجمهٔ متن احتمالی کتیبه:
Seraspadanes, son
of Phraates Arsaces, the King of Kings,
a Parthian.
Rhodaspes, son
of Phraates Arsaces, the King of Kings,
a Parthian.