یوز و جام جهانی به قلم “محمد درویش”

چرا جام جهانی برزیل می‌تواند آخرین فرصت برای نجات یوزپلنگ آسیایی در ایران باشد؟

حال یوزپلنگ‌ها اصلاً خوب نیست. تعداد اندکی از آنها در ایران باقیمانده است. شاید کمتر از هفتاد قلاده. در حالی که دستکم باید شمار جمعیت یوز به بیش از ۲۰۰ قلاده برسد تا بتوان با اطمینان گفت: سایه‌ی خطر انقراض، این گونه‌ی بی‌نظیر گربه‌سان را تهدید نمی‌کند.

یوزها که کم می‌شوند، ناگزیرند تا با نسبت خویشاوندی نزدیک‌تر با یکدیگر جفت‌گیری کنند و هر چه که این نسبت، خونی‌تر می‌شود، احتمال ضعف و نارسایی ژنتیکی در نسل جدید افزون‌تر شده و به این ترتیب، سایه‌ی مرگی ناگریز و ناگزیر، تیره‌تر از هر زمانی، نور زندگی را از آینده‌ی آنها می‌رباید.

چه باید کرد؟

چرا یوزها، این تیزپاترین جانداران روی زمین، اینک به چنین فلاکتی افتاده‌اند؟ و چرا قهرمان بی‌رقیب دومیدانی کره‌ی زمین، اینگونه رقابت را به سگ‌های گله در سمنان و یزد و توران می‌بازد؟

اصلاً بگذار ببازد! مگر چه می‌شود؟ مگر آن زمان که ببر مازندران از پیش ما رفت یا آن هنگام که شاهد وداع تلخ آخرین شیر یال کوتاه ارژن از وطن بودیم، اتفاقی افتاد؟ کیست که اینک سراغی از آن دو هموطن مغرور و پرقدرت این سرزمین بگیرد و در فقدانش اشکی بریزد؟ خب یوز هم برود پیش آن دو و خلاص! چرا باید مزاحم برو بچه‌های تیم ملی فوتبال ایران شویم و از آنها بخواهیم تا برای نجات آخرین بازماندگان از تیزپاترین گربه‌سان جهان، فریادرسی باشند در آوردگاه میلیاردی برزیل؟

تازه اگر ایده‌ی حضور یوز ایرانی در جام جهانی از دهان آرش نورآقایی نمی‌پرید و به وسیله‌ی محمّد درویش و دیگر رفقایش بال و پر نمی‌گرفت، چه بسا که آقای سپ بلاتر هم می‌توانست با جناب فتح‌الله زاده، مدیرعامل باشگاه فرهنگی ورزشی استقلال دیداری کند و او دیگر مجبور نمی‌شد تا با اظهار نظر شگفت‌انگیزش به همه ثابت کند: فرقی بین یوز با مرغ و گوسفند  قایل نیست! و حتی از آن شگفت‌انگیزتر آنکه عادل فردوسی‌پور  هم مجبور نمی‌شد تا به صورت علنی مخالفت خود را با این پروژه اعلام کند  و به شدت محبوبیتش در بین فعالان محیط زیست با ریزشی بی‌بازگشت روبرو گردد.

بگذریم …

زیرا به رغم برخی تنگ‌نظری‌ها و سنگ‌پرانی‌های معمول، ایده‌ی حضور یوز ایرانی در جام جهانی با حمایتی شورانگیز و وصف‌ناشدنی از سوی اغلب اقشار جامعه، چه مدیران ارشد حکومتی، چه نخبگان و چه مردم کوچه و بازار و فعالان رسانه‌ای روبرو شده  و مهم‌تر آن که اینک عالی‌ترین مقام در فدراسیون جهانی فوتبال – فیفا – خود را حامی یوزپلنگ آسیایی در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل می‌داند.

ما از این فرصت استثنایی استفاده خواهیم کرد، همانگونه که چینی‌ها در المپیک پکن استفاده کردند و خرس دوست‌داشتنی پاندا را از خطر انقراض نجات دادند و برزیلی‌ها هم می‌خواهند تا برای آرمادیلوی خود چنین کنند.

ما به دنیا ثابت خواهیم کرد که در ایران؛ سرزمینی که بیش از سه دهه است درگیر جنگ‌ها و تحریم‌های اقتصادی ناجوانمردانه و ناخواسته شده، مردمی زیست می‌کنند که هنوز برایشان خرامیدن یوز در زادبوم‌شان مهم است و می‌کوشند تا به عنوان شهروندی مسئولیت‌پذیر از دهکده‌ی جهانی، برای پایداری توان بوم‌شناختی (اکولوژیکی) این تنها کره‌ی مسکون، رسالت و وظیفه‌ی خود را به شایستگی انجام دهند.

یادمان باشد:

یوزها که بروند یعنی کسب و کار بیابان‌سازها رونق گرفته است؛ یعنی: آهوها و جبیرها و دیگر علفخواران هم رفته‌اند … و یعنی: وضعیت منابع آب و خاک کشور به مرحله‌ای بحرانی رسیده است. برای همین است که یوزپلنگ آسیایی را به حق نماد طبیعت ایران در شرایط کنونی و در نبود شیر و ببر می‌دانیم و باید همه با هم بکوشیم تا این آخرین بازمانده از نسل پرشکوه جانداران ایرانی، هرگز ایران را ترک نکند.

عجیب است، اما باور کنید که اگر بتوانیم مانع از مهاجرت یوز از ایران شویم، مطابق آموزه‌ی شاخص سرزمین شاد –HPI–  مانع از خروج شادی از وطن شده‌ایم و سرزمینی که مردمان و دیگر زیستمندانش شاد باشند، بیشتر از آنکه مهاجرفرست و دفع‌کننده باشد، مهاجرپذیر و جذب‌کننده است.

محمد درویش

پی نوشت ۱: این طرح را خانم “شراره ظفری” برایم ایمیل کرده. از او سپاسگزارم.

طرح از “علی نادری”. “زنده باد” بنده تقدیم به او

پی نوشت ۲: وظیفه خودم می دانم از گروه موسیقی “خورشید سیاه” به آدرس اینترنتی http://khorshidehsiah.com و آدرس فیس بوک https://www.facebook.com/khorshidehsiah بابت ساخت موسیقی “اشک سیاه” برای “یوزپلنگ آسیایی” https://soundcloud.com/khorshidehsiah/khorshideh-siah-ashke-siah تشکر و قدردانی کنم و به ایشان دست مریزاد! بگویم.

دیدگاه‌ها

  1. مهدیس

    سلام. طرح خانم ظفری عالیست و متن بالا …. ولش کن … بگذار بگوییم هر چه در توان دارم انجام می دهم. ولی نمی توانم ذهنم را از این پرسش خلاص کنم که اگر نشد چه ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
    …………………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. مهدیس تو باید بالاخره به کمک ما بیایی.

  2. فرشته

    سلام. زنده باد تو، محمد درویش و همه ی کسانی که قدمی برای این پروژه برداشتن و برمی دارن.
    از هفته ی پیش که نود با کمال احترام به یوز ایرانی! حرفهایی زد که باورش سخت بود منتظر واکنش دوستداران محیط زیست بودم
    همون موقع که اون جمله رو شنیدم گفتم چه محبوبیتی که در عرض یک شب فنا شد…
    …………………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. سپاس از تو.

  3. مهدیس

    اصلاح می کنم طرح مال خانم ظفری نیست ظاهراً. الان متوجه شدم.
    …………………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. بله. طرح از ایشون نیست.

  4. مهدیس

    سلام، کی گفته من کار نمی کنم؟من دارم اون داستان رو می نویسم دیگه، فقط یه کم زمان می خوام تا تکمیلش کنم.
    ………………………………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. زنده باد.

  5. اهورا ستوده

    بگذاریم یوز هم به سرنوشت ببر مازندران و شیر ارژن تبدیل شود.تنها سرزمینی در دنیا که چهار گربه سان بزرگ را در خود داشت امروز تنها ۷۰ قلاده یوز دارد و تعداد نامعلومی پلنگ ایرانی.نباید هم برای فلان مدیر باشگاه ، محیط زیست کشورش مهم باشد.او و همتای بی رغیبش در شبکه یک سیما با کمال وقاحت می گفتند چرا مسئولین کشوری به ما در جنگلهای شما چند هکتار زمین سرسبز و جنگلی نمی دهند تا ما کمپ درست کنیم و دیگر به کشورهای همجوار نرویم؟؟؟نمیدانم چه تاجی بر سر این مملکت با آن فوتبالشان زدند که الان چشم به منابع طبیعی آن دارند؟این آقایان نباید هم برایشان مهم باشد.اگر مهم بود برای حضور یک سال یک بازیکن ۴ میلیارد هزینه نمیکردند و به جای آن با آن پول ۴۰ فوتبالیست از پایه می ساختند.بله حق با اون آقایون بود.اونا باید کاسه گداییشون رو جلوی بلاتر و همراهنش به دست می گرفتند تا چندرغاز کف دستشان بگذارند.یا شاید در یک کشور اروپایی چیزی به آنها بماسد.محیط زیست چه اهمیتی دارد؟یوز مهمتر است یا چاه نفت وسط پارک ملی ؟ پلنگ مهمتر است یا پروژه های ساختمانی فلان سازمان در دل جنگل؟اصلا نباشند بهتراست.اونوقت ما آدمها!!!!!! راحت تر زندگی می کنیم.نه دغدغه کم و زیاد شدنشان را داریم و نه مزاحمتی برای ما ایجاد می کنند…
    ………………………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام.

  6. پرويز شجاعي پارسا

    مطلب بسیار خواندنی بود و لذت بردم . ممنون از تو آرش عزیز و همینطور جناب درویش . ما هم در کنار شما هر کاری که از دستمان برآید انجام خواهیم داد . آرش جان مطمئنا” تو یک ایده پرداز فوق العاده ای و هر کدام از ما میتوانیم به عملی شدن ایده های نو و بکر تو جامه عمل بپوشانیم . من همیشه کنار تو هستم دوست خوبم
    ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
    جواب: سلام. فدای محبتت. همیشه لطف داری.

  7. مروارید

    سلام
    حدود یک ماه پیش روزنامه گاردین مقاله ای در مورد یوزهای ایران داشت که جالب بود.
    http://www.theguardian.com/environment/2013/oct/23/asiatic-cheetahs-iran-conservationists?CMP=twt_fd
    و دوسال پیش آقای فتح الله امیری مستندی با عنوان “در جستجوی پلنگ ایرانی” ساخت که فکر میکنم جایش در این پروژه خالی باشد. شاید با هماهنگی ایشان بتوان از این مستند در معرفی و خطر انقراض نسل یوزها به دنیا، بهره بیشتری برد.
    http://www.wildlife.ir/ShowInfo.aspx?Lang=1&InfoId=150
    مثل همیشه از ایده های ناب ،و همت پشتکار شما و دوستانتان لذت بردم، خسته نباشید.
    …………………………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. زنده باد شما.

  8. پروین میرعنایت

    اگر بتوانیم مانع از مهاجرت یوز از ایران شویم، مطابق آموزه‌ی شاخص سرزمین شاد –HPI– مانع از خروج شادی از وطن شده‌ایم و سرزمینی که مردمان و دیگر زیستمندانش شاد باشند، بیشتر از آنکه مهاجرفرست و دفع‌کننده باشد، مهاجرپذیر و جذب‌کننده است.
    …………………………………………………………………………………………………………………………..
    جواب: سلام. بله، این جمله “محمد درویش” ستایش برانگیزه.

  9. نغمه

    خیلی عکس جالبیه
    …………………………………………………………………………………………………………………………..
    جواب: سلام. موافقم.

  10. پروین میرعنایت

    چرا یوزها، این تیزپاترین جانداران روی زمین، اینک به چنین فلاکتی افتاده‌اند؟ و چرا قهرمان بی‌رقیب دومیدانی کره‌ی زمین، اینگونه رقابت را به سگ‌های گله در سمنان و یزد و توران می‌بازد؟

    این جمله تون بی اختیارمنو یادگذشته ها انداخت وشعری که پدربزرگم می خوند:
    صد داد ز دست فلکه شعبده باز
    شهزاده به ذلت و گدا زاده به ناز
    نرگس ز برهنگی سرافکنده به زیر
    صد پیرهن حریر پوشیده پیاز
    …………………………………………………………………………………………………………………………..
    جواب: سلام. شعری که پدربزرگ می خوند، زیبا بود.

  11. Masi

    چه قلم روان و اثرگذاری، با قلبم خوندم این متن جناب درویش رو، و اینکه عاقبت موجوداتی به جز انسان، باید این موضوع رو بهمون گوشزد کنن که جهان ما بهم پیوسته ست، که نمیشه نشست و نابودی بقیه رو تماشا کرد، همه باید سر جاشون باشن که دنیا، دنیای ِ بهتری بشه.

    و چقدر ازینکه این پروژه از دهان مبارک شما بیرون پریده منو خوشحال می کنه…..همیشه خوشحالم کرده جناب نورآقایی. برقرار باشین و ذهنتون لبریز از ایده و خلاقیت های نجات دهنده!
    ………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. محبت دارید. سپاس از اینکه همراهی می‌کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *