سنگام یک فیلم عاشقانهٔ هندی (مثلث عشقی) است که به کارگردانی «راچ کاپور» در سال ۱۹۶۴ تولید شد. با خود فیلم خیلی کاری نداریم ولی بیایید اسم این فیلم را بررسی کنیم.
واژهٔ Sangam در اصل Samgam بوده است. شبیه تبدیل Sam به San در زبان لاتین و زبان انگلیسی هم مشاهده می‌شود. در زبان انگلیسی، تغییر پیشوند «com» به «con» معمولاً به دلایل آوایی یا تاریخی رخ داده است و اغلب به تطبیق با حرف اول ریشهٔ کلمه بستگی دارد. این دو پیشوند از لاتین گرفته شده‌اند و به معنای «با» یا «همراه» هستند (از «cum» در لاتین). حالا جدای از مشابهت Cum لاتین به Sam هندی، Sam همان «هم» فارسی است. اساسا از لحاظ واژه‌شناسی، S در سانسکریت در بسیاری از مواقع به H در فارسی باستان تبدیل شده است، مثل سپتا به هفت، اسوره به اهوره، سَرَسوَتی به هَرهوَتی (همان آناهیتا)، سند (Sindhu به معنای رود است) به هند و… حالا جالب اینحاست که gam در واژهٔ Sangam هم همان «گام» یا «قدم» فارسی است. بنابراین سنگام می‌شود «همگام».
اما سنگام فارغ از این معنی که برایش گفتیم و به غیر از مفهومی که کارگردان در فیلم برایش متصور شده است، یک مفهوم جغرافیایی هم هست. سنگام یا به انگلیسی Confluence (می‌بینید که در ابتدای این واژه نیز con وجود دارد) به مکانی گفته می‌شود که دو رود به هم می‌پیوندند و یکی می‌شوند؛ به عبارتی رودها همگام/همقدم می‌شوند. جالب اینکه در سرزمین هند، در «سنگام»ها -همان جایی که رودها به هم می‌پیوندند- فستیوال و جشن برگزار می‌شود. مثلا در شهر «اللهآباد» (پرایاگراج)، جایی که رودهای «گنگ» و «جمنا» به هم می‌رسند، (در اصل در هر ۱۲ سال) بزرگترین اجتماع بشری شکل می‌گیرد. موضوع جالب دیگر این است که «جمنا» (یکی از همان رودها) همان «جمک» و خواهر جمشید، اسطورهٔ هندوایرانی است. در اسطوره اینگونه بیان شده است که در همین محل سنگام (محل پیوستن رودها در اللهآباد) یک رود پنهان دیگر به نام «سرسوتی» در زیرِ زمین به این دو رود می‌پیوندد. و در بالا گفتیم که این همان هرهوتی یا به عبارتی آناهیتا، «ایزدبانو آبهای روان» است.
درضمن «تریونی سنگام» یا Triveni Sangam اسم همان محل در اللهآباد هند است که معنی‌اش به انگلیسی می‌شود «Confluence of Three Rivers». این عبارت و این مکان من را به یاد Fontana di Trevi (به معنی چشمه‌ای در تلاقی سه خیابان) یا همان «چشمهٔ عشاق» در شهر رم می‌اندازد. در این مکان هم روز و شب مردم جمع می‌شوند و شادند.
دیدگاه‌ها
نوشته تان نخ طلایی و نامریی پیوند دهنده فرهنگ هندوستان، ایران و رم است.
بسیار نیکو.
……………………………………………………………………………………………………….
جواب: سلام و ارادت. سپاس که مطالعه کردید.