ششمین و آخرین نشست از سلسله گفتگوهای شهرهای رو به دریا، با محوریت گردشگری، پنجشنبه ۹ اسفندماه ۱۴۰۳ به میزبانی وحید قاسمی، معمار و ایرانپژوه برگزار شد. آرش نورآقایی، مدیرمسئول فصلنامهٔ میراث و گردشگری گیلگمش و انتشارات نوسده یکی از میهمانان این نشست بود.
قاسمی از ایشان در خصوص ویژگیهای گردشگرپذیری شهرهای دریاپایه و تمایز ضوابط توسعهٔ گردشگری در آنها پرسید.
آرش نورآقایی در نخستین بخش از این گفتگو از تجربههای سفر خود به شهرهای مختلف رو به دریا گفت؛ از شهرهای سیدنی، نیس و بروژ. او از تأثیر محتوایی چون فیلم In Bruges گفت که علیرغم ژانر جنایی/درام از چنان ملاحتی در وصف این شهر برخوردار است که بیننده را مشتاق زیارت آن میکند. به گفتهٔ نورآقایی، ۳۰٪ درآمد گردشگری کشور استرالیا به دلیل وجود دریاست و این کشور از اکوتوریسم، خوراک و فستیوالهای دریامحور نظیر مراسم آغاز ژانویه سود میبرد.
او همچنین از زیباییهای منحصر به فرد طبیعت شهرهای رو به دریا و سهم آنها در گردشگری گفت، شهرهایی همچون نیس، بارسلون و کن، و امتداد این مسیر در شمال مدیترانه تا موناکو و جنوآ تعریف کرد و سهم خوراک را نیز در نیس و بارسلون یادآوری کرد.
وی از آراستن چهرهٔ (face up) بارسلونا برای المپیک ۱۹۹۲ در قالب «اثر بیلبائو» برای هویتبخشی به آن تعریف گفت.
نورآقایی گفت که در حال حاضر ۴۰٪ از گردشگری دریایی در جهان از آنِ سواحل کارائیب، ۲۰٪ در سواحل مدیترانه و مابقی در اختیار سواحل سایر مناطق همچون قطب و آلاسکا به ویژه به خاطر شفق قطبی است.
ایشان به چندفرهنگی بودن (multicultural) شهرهای بندری توجه داد و به آیین زار هرمزگان از مبدأ آفریقا، داستان سندباد بحری در سیراف و کارتون سرندیپیتی سیلان اشاره کرد.
نورآقایی چندملیتی بودن باشگاه بارسلونا را از جمله مزیتهای فرهنگی آن خواند.
موسیقیپرور بودن، ویژگی دیگری بود که ایشان به شهرهای دریاپایه نسبت داد. او به موسیقی PORT D’AMSTERDAM از Jacques Brel اشاره کرد.
به زعم وی بادگیرها هم در مقاصدی چون بندر لافت، المان قابل توجهی هستند.
به گفتهٔ نورآقایی از بندرعباس هم مشابه اصفهان و تبریز و … در سفرنامههای شرقشناسان بسیار یاد شده ولی هنوز المان شهری هویتبخشی برای آن طراحی نشدهاست.
او از امکان ویژهٔ پیادهگردی در شهرهای رو به دریا و پروژهٔ Walk21 با شعارهای Walking for Talking و Walking for Health نیز یاد کرد.
مدیرمسئول فصلنامهٔ گیلگمش در ادامه از اسطوره و دریا گفت. او اذعان داشت که ما در کشورمان نه تنها رو به دریا زندگی نمیکنیم که حتی دریاچههای کشور را هم خشک کردهایم و قدر این موهبت را نمیدانیم. وی عدم مستندنگاری تاریخی آبها را موجب بیاطلاعی از اهمیت آنها دانست.
نورآقایی از پتانسیل جذابیت سفرهای دریایی در شمال کشور و درنتیجه کاهش تلفات جادهای و خسارات زیستمحیطی گفت.
او از یک سو دریای اسطورهای فراخکرت و غفلت از این جاذبهٔ ادبی را یادآوری کرد و از سوی دیگر برگزاری رویداد شکوهمند کُمبمِلا را در سرزمین هند به مناسبت پیوستن رودهای گنگ و جمنا به یکدیگر گوشزد کرد؛ نورآفایی از جمنا به معنای همسر جم(جمشید) یا جَمَک و بیتوجهی ما به اسطورههایمان گفت. او یَم در معابد بودایی را هم معادل جم خواند. او در ادامه از دریا به عنوان «مفرّ» یاد کرد؛ به مثابه گردابی چنین حائل برای ما ساحلنشینان سبکباری که همواره بیم موج داشتهایم.
مدیر مسئول نشر نوسده همچنین از شغل پرورش مروارید و فرصتی گفت که در کشور از دست رفتهاست و به دستاورد کشور ویتنام در این زمینه پرداخت.
در آخرین بخش این نشست، وحید قاسمی راهکارهای علاجبخشی گردشگری دریایی در کشور را جویا شد.
آرش نورآقایی به شرح اهمیت ورزشهای آبی به ویژه غواصی پرداخت. به گفتهٔ وی در سال ۲۰۲۳ میلادی، ۱۰ میلیون نفر در دنیا غواصی را تجربه کردهاند. جلب گردشگر برای صید ماهی و میگو به ویژه در تابستان گرم و کمگردشگر جنوب کشور از دیگر جذابیتهای دریا شمرده شد. پرندهنگری و والنگری دو جذابیت دیگر دریاهای جنوب کشور بودند که در حوزهٔ اکوتوریسم دریایی مورد توجه قرار گرفتند. نورآقایی همچنین اهمیت برگزاری فستیوال اقوام را یادآوری کرد. ایشان جذابیت کاذب قاچاق به ویژه سوخت را مانع تحقق برخی اهداف مذکور و توسعهٔ گردشگری برشمرد و به خسارتهای متعدد آن را گوشزد کرد.
مدیرمسئول مجله گیلگمش از ساحل متنوع در جنوب کشور گفت و برای طراحی مکانیسم تولید ثروت با توجه به منابع مختلف طبیعی و فرهنگی آن ابراز امیدواری کرد.
این مجموعه گفتگوها به کوشش گروه فرهنگ و ذائقه و با حمایت کارخانهٔ نوآوری دیهیم و شرکت نوسازان منطقهٔ جنوب شرق برگزار شد.