آربات

گردشگران در «آربات»، -یکی از قدیمی‌ترین و البته مشهورترین خیابان‌های مسکو- قدم می‌زنند، در کافه‌ها می‌نشینند و در فروشگاه‌ها پولهایشان را خرج می‌کنند.
این بخش از فعالیت این مردمان با بخش اول یکی از جملات «الکساندر ایوانوویچ هِرزِن» -اندیشمند و نویسندهٔ قرن نوزدهم روسیه- مطابقت دارد که گفته بود: «انسان برای خوشبختی آفریده شده است…».
اما چیزی که احتمالا در آربات، در پس این خوشبختی فراموش می‌شود، ادامهٔ جمله یا همان بخش دوم جملهٔ هرزن است که گفته بود: «…اما در روسیه گویی برای رنج و اطاعت زاده می‌شود.»
در جملهٔ کامل هرزن، می‌توان نام روسیه را برداشت و نام خیلی از کشورهای دیگر را گذاشت، مثلا ایران. گزارهٔ او یک درد مشترک و دغدغهٔ تاریخی بسیاری از ملت‌هاست. گزاره‌ای که ما گاهی بخش اول و گاهی بخش دوم آن را بنا به مقتضیات زمان (و گاهی هم مکان) فراموش می‌کنیم.
خانه‌ای که هرزن در آن زندگی می‌کرد، فقط یک خیایان آنطرف‌تر از آربات است. و در نزدیکی خانهٔ او چندین ژنرال و مارشال نظامی زندگی می‌کرده‌اند که نام و یادشان برای تاریخ روسیه اهمیت دارد. در خانه‌ای در همین خیابان آربات، پوشکین بعد از ازدواج با همسرش زندگی کرده است؛ همسری که به خاطر شایعهٔ خیانتش، پوشکین، این نابغهٔ بزرگ را به سوی دوئل و در پی آن، مرگ فرستاد.
آربات به نظرم یکی از شاهرگ‌های کالبد تاریخ روسیه است که در آن روح خاطراتی از جنس اندیشه‌های انقلابی، جنگ، عشق، موسیقی، شعر و سرکوب، همه با هم جریان دارد؛ هر یک بنا به مقتضیات زمان.⁩⁩⁩⁩