«وندالیسم» vandalism اولین بار در سال ۱۷۹۴ از واژۀ وندالیسم vandalisme فرانسوی، توسط یک اسقف به نام «Henri Grégoire»، در گزارشی که غارت و تخریب آثار هنری در جریان انقلاب فرانسه را محکوم می‌کرد، استفاده شد.
واژۀ «وندال» از نام یک قبیلۀ ژرمنی به نام «وندال‌ها» که در سال ۴۵۵ رم را غارت کردند، گرفته شده است. و احتمالاً این واژه خود ازwandljaz به معنی «سرگردان» در زبان پروتو-ژرمنی ریشه گرفته باشد.
وندالیسم را به مفهوم «ویرانگری عمدی آنچه زیبا یا محترم است» در نظر می‌گیرند، موضوعی که امروزه برای بسیاری از آثار فرهنگی و هنری دنیا و البته ایران دغدغۀ جدی به‌شمار می‌آید.
با این حال، (گاهی) این مسأله خود به رازگشایی‌های تاریخی کمک می‌کند. مثلاً شاید با کمی اغماض در معنی، بشود اینگونه بیان کرد که وقتی هخامنشیان بر روی کتیبه‌های ایلامی نقش درج می‌کردند، گونه‌ای از وندالیسم انجام داده‌اند و همین‌طور ساسانی‌ها با آثار هخامنشیان، تا دورۀ قاجار بر روی آثار ساسانیان و…
اینگونه است که خرابکاری‌ها گاهی برای ما ارزشمند جلوه می‌کنند. حتی برخی از یادگاری نوشتن‌ها در دو قرن گذشته، بر روی دیوار بناها، به‌ویژه کاروانسراها در ایران از نمونه‌هایی هستند که اطلاعاتی را در اختیار ما قرار می‌دهند.
به‌نظر می‌رسد این گزاره که (گاهی) «وندالیسم در طول زمان، بخشی از زشتی خود را از دست می‌دهد» چندان بیراه نباشد. و قطعاً منظور در اینجا دفاع از وندالیسم نیست.
این مقدمه‌ای بود برای معرفی یک هنرمند/وندال که نامش در تخت جمشید دیده می‌شود.
ابتدا آن را MACCREGOR WH SON خواندم. ولی بعد متوجه شدم که MACGREGOR WILSON است که نام خودش را در سال ۱۸۹۱ بر دیواری در تخت جمشید حک کرده است. جستجو کردم و او را شناختم.
نام کاملش Wilson Peter Macgregor (1856-1928) و یک نقاش معروف اسکاتلندی است که در سال ۱۸۹۱ (۱۲۶۹ خورشیدی) در ایران بوده است و چندین نقاشی آبرنگ در بوشهر، جزیره هرمز، شیراز، اصفهان، کاشان و تهران کشیده است که چند نمونه را در زیر مشاهده می‌کنید.
دیدگاه‌ها
سلام متشکریم از شما آقاى نور آقایی ، نقاشى هایی که اضافه کردید به آخر مطلب جالب بود 👏🇮🇷🙏
…………………………………………………………………………………………
جواب: سلام و ارادت.
ردّ دستش! جالب بود؛
اما وندالیسم با میراث ناملموس بعیده بتونه غیر مخرب باشه. شاید تهاجم فرهنگی همونیه که حاصل میشه.
……………………………………………………………………………………….
جواب: سلام. سپاس که مطالعه کردید.