مرور مختصری بر کتیبه بیستون کردم و علاوه بر سوالاتی که در نوشته‌‌ی قبلی به آنها اشاره کردم، موضوعات و سوالات دیگری نظرم را جلب کرد که در اینجا بیان میکنم. همچنین ایده‌‌ای هم دارم که شاید بتوان آن را اجرایی کرد.
در همان سطرهای ابتدایی کتیبه، داریوش می‌گوید:
“و داریوش شاه اعلام می‌کند: پدرم ویشتاسپ (است)، و پدر ویشتاسپ، ارشامه و پدر ارشامه، اریارمنه، و پدر اریارمنه، چیش پیش، و پدر چیش پیش هخامنش.” (سنگ‌نبشته‌ی داریوش بزرگ در بیستون، ترجمه و تفسیر: فرانسواز سورینی، کلاریس هرن اشمیت، فلورنس ملبرن لابا، برگردان از فرانسه به فارسی: دکتر داریوش اکبرزاده)
از طرفی می‌گوید:
“داریوش شاه اعلام می‌کند: هشت شاه از تخمه‌ام، پیش‌ترشاهی را در اختیار داشته‌اند، من نهمین شاه هستم. ما به گونه‌ی پشت سر هم شاه هستیم…” (سنگ‌نبشته‌ی داریوش بزرگ در بیستون، ترجمه و تفسیر: فرانسواز سورینی، کلاریس هرن اشمیت، فلورنس ملبرن لابا، برگردان از فرانسه به فارسی: دکتر داریوش اکبرزاده)
۱- با بررسی جملات بالا متوجه می‌شویم که داریوش خودش را نهمین شاه از سلسله‌اش می‌داند ولی با برشمردن پنج تن (با خودش شش نفر) از پدران و اجدادش به هخامنش می‌رسد.
دیگر اینکه:
۲- داریوش در کتیبه‌اش از ۲۳ دهیو (کشور) که او شاه آن‌هاست نام می‌برد.
۳- ایده‌ی بدی نیست اگر بتوانیم جغرافیای کتیبه‌ی بیستون را به صورت نقشه در اختیار گردشگران و دوستدارن تاریخ و فرهنگ قرار دهیم. منظورم این است که مکان و نام فعلی شهرها و کشورهای اشاره شده در کتیبه بیستون را مشخص کنیم و از آن یک نقشه بسازیم و در اختیار علاقمندان قرار دهیم.
۴- داریوش در کتیبه‌اش یک مرتبه شرح مفصلی از شورشگران و سرکوبی آنها می‌دهد و بلافاصله بعد از اتمام این شرح، دوباره نام شورشگران و مکانی که آنها شورش کردند را ذکر می‌کند. گویی چکیده‌ای از شرح ماوقع را دوباره در انتهای کتیبه ذکر می‌کند. چرا؟
۵- در کتیبه‌ی بیستون از نوع شکنجه‌ی داریوش باخبر می‌شویم؛ او از بریدن بینی و گوش و زبان و کندن گوش شورشیان و همچنین تیر (یا میخ) در مقعد فروکردن صحبت می‌کند.
۶- با خواندن کتیبه‌ی داریوش متوجه می‌شویم که حتی برخی از سربازان گارد شاهنشاهی هم بر علیه او شورش می‌کنند.
۷- کتیبه‌ی بیستون از این جهت ارزشمند است که اسامی بیشتر ماه‌ها به زبان فارسی باستان در آن ذکر شده است.
۸- سوال اساسی این است که چرا داریوش این‌همه اصرار دارد که دیگران (کسانی‌که بعد از او مفاد کتیبه‌اش را می‌خوانند) باور کنند که او توانسته در مدت ۱ سال، ۱۹ نبرد انجام دهد و ۹ شاه را اسیر کند. آیا واقعا این کار انجام شده؟ از مفاد کتیبه این‌طور استنباط می‌شود که حتی گارد شاهنشاهی هم شورش کرده، حال داریوش با چه امکانات و سپاهیانی در یک سال ۱۹ نبرد می‌کند و در همه هم پیروز می‌شود و ۹ شاه را در یک جغرافیای وسیع (ماد، بابل، ایلام، ارمنستان،…) به بند می‌کشد؟ شاید اتفاق افتاده باشد، اما باور کردنش آسان نیست. تازه در این یکسال پر از جنگ، وقت دارد که اسیران را شکنجه کند و دار بزند و معابد را هم بازسازی کند و …
۹- در کتیبه‌ی بیستون از یک اخلاق ایرانیان (منظورم اخلاق مدیران و رهبران و شاهان است) که تا به امروز هم دیده می‌شود، باخبر می‌شویم:
“…در هیچ کدام از شاهان پیشین، که تا دیر زمان بودند، کرده‌ای به اندازه‌ی آنچه که من با اراده‌ی اورمزد در یک سال کردم، نیست.” (سنگ‌نبشته‌ی داریوش بزرگ در بیستون، ترجمه و تفسیر: فرانسواز سورینی، کلاریس هرن اشمیت، فلورنس ملبرن لابا، برگردان از فرانسه به فارسی: دکتر داریوش اکبرزاده)
۱۰- داریوش در کتیبه‌اش از شش مرد پارسی که در کشتن گئومات مغ او را یاری کرده بودند سخن به میان می‌آورد و نام آنها را یک‌یک ذکر می‌کند. این مورد در نوع خودش جالب توجه است.
دیدگاه‌ها
خیلی بهم خوش میگذره این مطالبو یاد میگیریم.. انگار به زمان سفر میکنمو بر میگردم.حکیم کسل نمیشی با ما بیسوادها میگردی؟؟؟؟
درود بر شما
جناب آرش خان من هر زمان که پژوهش میکنم میآیم اینجا هم یک دزدی میکنم یواشکی نوشتار نوینم را با نام اشاره ای قرآن به مانویان بخوان خیلی دیوانه وار اما هیجان انگیزه !
با سپاس
تالار گفتمان هخامنشیان
…………………………………..
جواب: رادتمندیم. چشم.
از اونجایی که تاریخ رو به دلخواه سلاطین می نویسن جا برای شک کردن همیشه وجود داره
دو روز پیش به موزه ملی رفتم، منشور حقوق بشر (به قول خودم منشور دانش) رو که دیدم و متن روش رو خوندم هیچ چیزی سر در نیاوردم حتی متوجه نشدم کدوم قسمتش به حقوق بشر ربط داره 😉 فقط تعریف و تمجیدی بود که سلطان خان از خودش کرده بود !!!!
اینکه : “پیکر خدایانی که نبونید از نیایشگاه‌های مختلف برداشته و در بابل گردآوری کرده بوده را به نیایشگاه‌های اصلی آنها برگردانده‌است” 😉
بحث سیاسی دوست ندارم اما اینجا هم دروغ زیاد میشنویم و …… شاید بعدها در تاریخ ایران هم بنویسند …. شاید منشوری هم درست کنند ….. و چند هزار سال بعد در پی یک عمارت ویرانه که شاید روزی مقرر سیاسیون بوده پیدایش کنند و ببرندش موزه بریتانیا بکنندش منشور حقوق بشر ۲
😀
………………………………………………………………………………………..
جواب: سلام.
کشور ( دهیو)
چه کلمه ی عجیبیه ، هم یاد ” ده ” افتادم هم بیاد ” دیو”
نکاتی که نوشتین، فوق العاده بود، و مورد ٩ که شدیدا توجه منو جلب کرد!
چقدر سوالات بی جوابی در همه جای تاریخ هست که انگار هر جاشو که دوست داشتن آیندگان بدونن فقط نوشتن! نه تمام ماجرا رو….
………………………………………………………………………………………………….
جواب: سلام. سپاس که توجه کردید.