دیروز در محفل هفتگی انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان تهران، خانم «آزاده عطار» درباره‌ی «باغ ایرانی» صحبت کرد، بنده هم خواستم توضیحاتی ارائه دهم که وقت نشد. اما اکنون، برای اطلاع بیش‌تر دوستان عرض کنم:
واژه‌ی “پارادایز” Paradise که در زبان انگلیسی به معنای «بهشت برین» یا همان Garden of Eden است، از لغت اوستایی pairi-daeza ریشه می‌گیرد. Pairi به معنای “گرداگرد” و “اطراف” است که امروزه حضور آن را در ابتدای لغت «پیرامون» می‌بینیم. بخش دوم، یعنی daeza به معنای شکل‌دادن و ساختن و بناکردن (دیوار) است. این موضوع وقتی جالب توجه می‌شود که بدانیم یکی از ویژگی‌های «باغ ایرانی» دیواری است که پیرامون آن را فرامی‌گیرد.
حال بد نیست ببینیم همین واژه اوستایی pairi-daeza که امروزه در فارسی و عربی به شکل «پردیس» و «فردوس» دیده می‌شود، در زبان‌های دیگر به چه شکلی درآمده است:
German: Paradies
Spanish: Paraíso
Esperanto: Paradizo
French: Paradis
Italian: Paradiso
Dutch: Paradijs
Herero: Oparadisa
Portuguese: Paraíso
Albanian: Parajsa
Simple English: Paradise
Swedish: Paradis
تا جایی که بنده اطلاع دارم واژه‌ای که به معنای “بهشت” است در زبان‌های ارمنی و عبری و یونانی هم ساختار مشابهی دارد که از ریشه‌ی اوستایی نشات گرفته است.
این موضوع از آن جهت برای من اهمیت دارد که می‌بینیم، مکانی در تمام مذاهب، “بهترین جای” است و “بهشت” نام دارد که بر اساس فلسفه و تفکر ایرانی شکل گرفته است. در واقع همین موضوع است که بنده را برای تحقیق “چگونه بشر از هفت به هشت رسید؟” ترغیب می‌کند. دوستان می‌دانند که در نوشته‌های قبلی مشخص کردم منظور از اقلیم هشتم همان بهشت است و اصولا عدد بهشت، هشت است.
نکته: مساله‌ای در این‌جا وجود دارد و آن اینکه عدد مربوط به باغ و به‌ویژه باغ ایرانی، ۴ است و این عدد برای بهشت ۸ است، بنابراین باید بتوانم برای این عدم هماهنگی جوابی بیابم.
دیدگاه‌ها
سلام استاد!
از آشنایی با شما خوشحال شدم. میخواستم بدونم شما تا حالا از شهرستان آران و بیدگل و جاذبه های گردشگری اون دیدن کردین؟ مردم شهر ما هم کویری و خونگرم و مهمان نوازن. به امید دیدار
……………………………………….
جواب: سلام، بله دیدار کردم. سپاس
سلام .
جسارتاً به نظر می رسد که ارتباط وجود دارد . مگر نه این که ۸ بر ۴ بخش پذیر است ؟ مگر نه این که ۴ به نوعی عدد تکامل است ؟ مگر نه این که ۴ ” نصف ” ۸ است ؟
البته شرمنده . فقط حدسیاتی بود که به ذهنم خطور کرد … شاید حضوراً بهتر بتوانم خدمتتان توضیح دهم .
موفق باشید و سلامت .
…………………………………..
جواب: خوب؟ هنوز راضی نشده‌ام. نه موضوع باید بیش از این توضیح داده شود.
سلام
به نظرم رسید ارتباط بین ریشه گرفتن کلمه بهشت از ایران وزبانهای رایج در ایران و همین طور انتقال آن به دیگر زبان ها ریشه در باورهای دینی دارد. به این معنی که باید دینی وجود داشته باشد که اعتقاد به دنیای دیگر و بهشت و جهنم برای اولین بار از آنجا به ذهن بشر برسد و به دنبال آن کلمه ای هم برای آن به کار رود. همه زبانهایی که شما از آنها نام بردید به غیر از عربی اروپایی هستند باید جستجو کرد و دید هم زمان با دوران زرتشت در ایران و حتی قبل از آن اعتقادات مذهبی مبنی بر وجود بهشت بین مردم اروپا و یا حتی در بین اعراب وجود داشته یا خیر.
علاوه بر این ریشه گرفتن کلمه پردیس از اوستا هم این ذهنیت را تقویت می کند.
به وجود آمدن برخی از کلمات از زبان لاتین و انتشار آن در دیگر زبانها را هم می توان از این دست دانست.
البته اینها همه مواردی بود که به فکرم رسید و صد در صد جای بحث و مطالعه دارد.
سلام و وقت بخیر
اگر بهشت را باغی فرض کنیم، طبیعتا باید به عناصر اصلی یه اون که درخت و آب و گل است توجه کنیم. اگر ما آب را نشانۀ بخشی از هستی و درخت و گلها را نشانۀ خدایان و الهه ها بدانیم(برگرفته از کتاب فرهنگ نگاره ای نمادها … ، جیمز حال) و برای هر یک از این خدایان و الهه ها فضایلی در نظر بگیریم، می توانیم باغ و بهشت را به انسان مربوط کرده و در واقع باغ و بهشت را در خود انسان جستجو کنیم و اونوقت دیگر نگاهی مادی به بهشت نداشته بلکه نگاهمان عرفانی می شود.
می خواهم بگویم: باغ و بهشت = انسان = عرفان
و برای کشف بهشت باید انسان را درنوردید و نباید به دنبال مصداقی خارجی بود و این بهشت را انسان میتواند هم در حیات و هم با مرگ بسازد و نکتۀ اخر اینکه این باور در همۀ ادیان و اقوام وجود دارد و تفاوت در نحوۀ بیان آن و اجرای آن و تفاوتهای قومی است.
احتمالا خیلی فلسفی به نظر میاد ولی بی ربط نیست
راستی سفر بخیر
موفق باشید
سلام
شاید نزدیکترین مکان به باغ ایرانی، خانه ایرانی باشد که حتی به نحوی باغ را نیز در بر دارد.
شاید… علت وجود هشتی قبل از ورود به حیاط خانه؟ منظورم اینه که چرا هشتی؟ چرا هفتی نه؟ چرا پنجی نه؟…
هشت…
شاید…
…………………………………
جواب: خانه، کاروانسرا، مسجد و گاهی مدرسه همان باغ ایرانی را در نمای کوچکتر نشان می‌دهند. برای وجود هشتی در خانه و مسجد جواب دارم. این همان چیزی است که بنده در نوشتار و تحقیق “چگونه بشر از هفت به هشت رسید؟” به دنبالش می‌گشتم.
نکنه باغ ایرانی فقط نیمی ار بهشت باشه!
به دنبال نیمه گمشده…
………………………………………………………………………………………………….
جواب: سلام. احتمال داره.