نوروز در سال ۲۰۰۹ به عنوان یک میراث معنوی چند ملیتی در فهرست یونسکو به ثبت رسید. طبق تایید یونسکو، آذربایجان، هند، قرقیزستان، ازبکستان، پاکستان، ترکیه و ایران، هفت کشوری هستند که نوروز، میراث معنوی آن‌هاست. در این نوشتار قصد داریم بدانیم روزهای نوروز در کدام یک از کشورهای فوق، روزهای تعطیل هستد و به تبع آن، مردم آن کشورها همچون ایرانیان به سفر می‌روند.
آذربایجان: با اینکه آغاز سال نو در کشور آذربایجان، همزمان با سال نوی میلادی است، اما روز ۲۲ مارچ به عنوان Novruz Bayram در این کشور جزو روزهای تعطیل رسمی است. خبرها حاکی از آن است که امسال روزهای تعطیل به مناسبت ثبت نوروز در فهرست میراث معنوی یونسکو، به پنج روز افزایش یافت.
مردم آذربایجان هرچند که همچون ایرانیان که تعطیلات دوهفته‌ای نوروزی را هر ساله تجربه می‌کنند به سفر نمی‌روند، اما در این روزهای بهاری به دیدار آشنایان و بزرگان می‌روند و برای این منظور حتی سفر می‌کنند. علاوه بر این، در باکو مردم در روز عید در محله‌ی قدیمی و تاریخی شهر جمع می‌شوند و ضمن دیدار یکدیگر، نظاره‌گر برنامه‌ها، بازی‌ها و سرگرمی‌های مختلفی می‌شوند که برای شادی مردم در روز عید در نظر گرفته شده است.
هند: نوروز به عنوان تعطیل رسمی در هند پذیرفته شده نیست، اما هر ساله تعدادی از پارسیان هند و دیگر مردمانی که در این کشور زندگی می‌کنند، نوروز را جشن می‌گیرند. سفرهای نوروزی در هند جایگاهی ندارد.
قرقیزستان: آغاز سال نو در این کشور، همزمان با آغاز سال نوی میلادی است، اما روز ۲۱ مارچ به عنوان Nooruz در این کشور تعطیل رسمی است. در قرقیزستان هم مردم در هنگامه‌ی عید، به دیدار اقوام و آشنایان می‌روند، اما سفرهای نوروزی شبه آن‌چه که در ایران شاهدش هستیم، چندان متداول نیست.
ازبکستان: آغاز سال نو در این کشور همزمان با سال نوی میلادی است، اما روز نوروز در ازبکستان جزو تعطیلات رسمی به شمار می‌آید و در این روز کوچک‌تر به دیدار بزرگ‌ترها می‌روند. سفرهای نوروزی در ازبکستان همچون ایران نیست.
پاکستان: پاکستانی‌ها نوروز را جشن می‌گیرند و آداب و رسوم مشترک نوروزی با ایرانیان دارند، با این حال نوروز جزو ایام تعطیلات رسمی در پاکستان نیست و بنایراین سفرهای نوروزی هم معنای چندانی در این کشور ندارد.
ترکیه: برخی از اقوام کشور ترکیه نوروز را جشن می‌گیرند و آداب و رسوم آن را به جای می‌آورند، اما نوروز جزو تعطیلات رسمی ترکیه نیست. هرچند که خبرها حاکی از آن است که دولتمردان ترکیه قصد دارند روز نوروز را به عنوان یکی از تعطیلات رسمی کشور بپذیرند. سفر نوروزی در ترکیه با آن‌چه در ایران سراغ داریم شباهتی ندارد.
کشورهای دیگر: با اینکه کشورهای زیر جزو کشورهایی نیستند که نوروز به عنوان میراث معنوی آن‌ها در فهرست یونسکو به ثبت رسیده باشد، اما در این کشورها نیز نوروز جشن گرفته میشود.
گرجستان: آغاز سال نو در این کشور همزمان با آغاز سال نوی میلادی است و تاکنون روز اول بهار، تعطیل رسمی در این کشور نبوده است. اما به تازگی، رییس‌جمهوری گرجستان فرمانی را امضا کرده که بر اساس آن از سال آینده، روز عید نوروز (۲۱ مارچ) به عنوان جشن عمومی در این کشور، تعطیل اعلام خواهد شد. قابل ذکر است که عید نوروز هر ساله از سوی آذری‌تبارهای ساکن گرجستان و نیز بخشی از ساکنان منطقه آجارستان، جشن گرفته میشود.
قزاقستان: آغاز سال نو در این کشور، همزمان با آغاز سال نوی میلادی است، اما روز ۲۲ مارچ با عنوان Nauryz Meyrami جزو تعطیلات رسمی این کشور به حساب می‌آید. خبرها حاکی از آن است که قرقیزها می خواهند تقویم خود را با نوروز آغاز کنند و تعطیلات نوروزی را به سه روز ارتقا دهند. هرچند که سفرهای نوروزی در قزاقستان همون ایران نیست، اما برگزاری مسابقات و سرگرمی‌ها و دید و بازدیدها، از آدابی است که قرقیزها به آن پایبندند.
تاجیکستان: آغاز سال نو در این کشور همان آغاز سال نوی میلادی است، اما روز ۲۱ مارچ به عنوان Navrus در این کشور تعطیل رسمی است. تاجیک‌ها برای اجرای مراسم نوروزی بسیار جدی هستند و شباهت‌هایی میان آداب نوروزی آنان و ایرانیان مشاهده میشود، اما در این کشور هم سفرهای نوروزی همچون ایران نیست.
ارمنستان: هرچند که برخی از ارمنیان، نوروز را جشن می‌گیرند، اما نوروز به عنوان تعطیل رسمی در این کشور پذیرفته نیست و بنابراین سفرهای نوروزی هم در این کشور معنای چندانی ندارد.
افغانستان: نوروز در افغانستان، همچون ایران، آغاز سال نو است. بنابراین در میان تمام کشورهای ذکر شده و در واقع در میان تمام کشورهای دنیا، فقط ایران و افغانستان هستند که روز آغاز بهار را به عنوان شروع سال نوی خود جشن می‌گیرند. افغان‌ها به آداب و مراسم نوروزی احترام می‌گذارند و دید و بازدید در میان آنان رواج دارد. گاهی دیده میشود که خانواده‌های افغان برای دیدار از اقوام به شهرها و روستاها سفر می‌کنند، اما باز هم سفر در میان افغان‌ها همچون سفرهای نوروزی در ایران نیست.
آرش نورآقایی
دیدگاه‌ها
کاش اسم نوروز در این کشورها و همچنین جزییات تنوع مراسم رو هم ضمیمه این نوشته می کردی. مراسمی مثل جشن اکیتو یا جشن گل لاله.
………………………………………………….
جواب: سلام. این متن رو برای خبرگزاری در مدت یک ساعت و نیم نوشتم. نه یک تحقیق، بلکه یک اطلاع‌رسانی صرف است. می‌دونی که من باید از نوشتن نون هم بخورم هرچند که خیلی هم بلد نیستم.
با درود،
وبلاگ زیبایی دارید. موفق و پیروز باشید.
…………………………………………………….
جواب: سلام و سپاس
salam yek nafar ra doost daram oo midanad vali minevisam sobh ta shab shearhaye makhmali doost daram ta begooyam harfhayam ra be oo az mohabatha begooyam az omido arezoo man nadidam cheshmhayash mesle inke mishi ast soorate oo dar khiyalam roshano mahtabiast gahgahi mineshinam dar hayate khaneh tanha shear migooyam barayash dar miane atre golha khoob midanam kist dar roayaye man shaere in shearhaye makhmalo zibaye man rasti man shaer nistam ba yek donya mohabat
………………………………………………………………..
جواب: اما قشنگ بود.
دوستان عزیز
· کانون فرهنگی ایرانیان، در سن دیگو، گزارشی را، دربارهء پذیرش نام نوروز از سوی یونسکو، ارسال داشته که در ماهنامه این کانون در اردببهشت ،۱۳۸۴ به چاپ رسیده است. بنابر این گزارش در سال ۱۹۸۸ UNESCO کمیته ای را مرکب از چند کشور برای انتخاب نام نوروز تعیین کرد. به پیشنهاد این کمیته یونسکو در سال ۲۰۰۴ نام Nowruz را تصویب نمود که امسال هم در تقویم سازمان ملل ثبت گردید.
http://pccsd.org/newsletter/No96/No96-Farsi.pdf
(مقاله در صفحه ۱۰ مجله دیده میشود)
BBC بتازگی بمناسبت نودمین سال تولد یارشاطر گفت و گوئی با او ترتیب داد:
http://www.bbc.co.uk/persian/tv/2008/12/000000_ptv_hardtalk.shtml
· عده ای بر این باورند که نوشتن نوروز بشکل Norooz آسان تر و متداول تر از Nowruz است درحالیکه همانطور که درپاسخ زیر مشاهده میکنید استفاده از Nowruz در اینترنت هم اکنون نزدیک به دو برابر استفاده از اشکال دیگرآن است.
با برسمیت شناخته شدن Nowruz از طرف سازمان ملل و دیگر نهادهای جهانی بطور یقین استفاده از آن سریعا بیشتر هم خواهد شد.
· کسانی معتقدند، قوانین تلفظ زبان انگلیسی دراین شکل برسمیت شناخته شدهء نوروز رعایت نشده اند. بقول یکی از پاسخ های رسیده – زبان انگلسی از لحاظ تلفظ یکی از بیقاعده ترین زبان ها است!
· یکی از دوستان نوشته است که قورمه سبزی را چه با “ق” بنویسید و چه با “غ” هردو خوشمزه است. در خوشمزه بودن قرمه سبزی حرفی نیست ولی اولا قورمه سبزی را با “ق” مینویسند و دوم اینکه اساس بر این است که ما برای نوروزمان ارزش بیشتری قائل هستیم تا برای قورمه سبزی.
میراث فرهنگی ایرانیان در انگلستان پیام داده است که در باره بکار بردن نام برسمیت شناخته شده نوروز به موزه های بریتانیا و به ایرانشناسانی که از سراسر جهان برای بزرگداشت هزاره Shahnameh به لندن میایند تذکر خواهد داد.
خانم A. J. Cave نویسنده داستانهای تاریخ کهن ایران بزبان انگلیسی که در گذشته نوروز را بشکل دیگری مینوشتند در پیام اخیرشان شکل Nowruz را بکار برده اند.
امسال بیشتر رهبران جهان سال نو را تنها به دولت تبریک نگفتند بلکه فرا رسیدن Nowruz را به مردم ایران شادباش گفتند. بیایید در بکار بردن یکسان این نام بکوشیم نه بخاطر اینکه یارشاطر چنین گفته است بلکه اکنون بخاطر همبستگی مردم ایران
حتی با شنیدن نام “نوروز” دلم طراوت بهاری می گیره.
اطلاعات عالی بود استاد.
و خوندن پاراگراف آخر، “فقط ایران و افغانستان هستند که روز آغاز بهار را به عنوان شروع سال نوی خود جشن می‌گیرند” چه غمی به دلم آورد در این روزها !!
ما نوروز داران ِ غمگین و سردرگم این روزها!
ازینکه حتی خوندن متنی رو بدون غصه ی خبرهای بد نمی تونم به پایان ببرم ، چشمانم رو پر اشک کرده.
……………………………………………………………………………………………………….
جواب: سلام. امیدوارم به زودی بیشتر بخندیم و عمیق‌تر شاد باشیم.