مقبره‌های دیلمان

عکس‌های زیر را در روستای «شاه شهیدان» واقع در ارتفاعات «دیلمان» استان گیلان گرفته‌ام. روستای «شاه شهیدان» از این منظر اهمیت دارد که هرساله مراسم «علم‌واچینی» در آن برگزار می‌شود. شرح این مراسم را قبلا نوشته‌ام. اکنون لطفا به عکس‌های زیر دقت کنید:

برداشت‌ها:

۱- استان‌های گیلان و مازندران دارای بیشترین منابع چوب هستند و ساختمان‌های ساخته شده از چوب در این دو استان از هر جای دیگر در کشور ما بیشتر است. جالب است که در عکس‌های فوق به غیر از یک مورد (عکس پنجم) که آن هم در نوع خودش جالب توجه است، بقیه‌ی مزارها از چوب ساخته شده‌اند. طرح مقبره در عکس چهارم همان طرحی است که معمولا در نرده‌های چوبی ایوان‌های خانه‌‌های روستایی گیلان و مازندران دیده می‌شود.

۲- قبلا هم گفته‌ام که با شناخت مراسم سوگواری و تدفین در یک جامعه می‌توان سبک زندگی و اعتقادات مردم را مورد بررسی قرار داد. این‌که در ایران و بین‌النهرین در قبر فرد متوفی، سفال‌های پر از غذا و نوشیدنی می‌گذاشتند و امروزه نیز می‌بینیم بر سر مزارها، خرما و میوه و شیرینی می‌‌گذارند، حکایت‌هایی از اعتقاد این مردمان در روزگاران گذشته و امروز را برای ما بازگو می‌کند. حتی گذاشتن سایه‌بان بر سر مزارها، یا شست‌وشوی سنگ مزارها که هم‌اکنون هم (با آب و گلاب و جارو) مرسوم است از باورهای بسیار قدیمی سخن می‌گوید. شست‌وشوی مزارها در روزگاران باستان بر اساس این اعتقاد بود که فرد متوفی از گرما و تشنگی در رنج و عذاب نباشد و وجود سایه‌بان بر سر مزارها هم مانعی در برار باد و باران و آفتاب تلقی می‌شد. اکنون نیز با توجه به وجود چنین حفاظ‌های چوبی در این قبرستان، می‌توان به این موضوع اندیشید که مردم این دیار دوست ندارند که امواتشان زیر باران در عذاب باشند و به گونه‌ای یک خانه‌ی چوبی بر سر مزار او ساخته‌اند. در عکس پنجم می‌بینیم که به جای استفاده از چوب، خانه‌ای از جنس حلبی (همچون بام خانه‌ها در گیلان و مازندران) برای فرد متوفی درست کرده‌اند تا در برابر باران (که در این منطقه زیاد می‌بارد) در امان باشد.

دیدگاه‌ها

  1. foroz

    بسیار علاقمند به بحث مقابر هستم. ایا در ایران کسی در این حوزه تخصص دارد؟ علاقمندم در این حوزه تخصص پیدا کنم . لذا از هر گونه اطلاعاتی در این زمینه استقبال میکنم.و در ضمن مایل به شرکت در هر سفری هستم که برای بازدید مقابر مختلف صورت میگیرد.
    ………………………………………………………………………….
    جواب: امیدوارم شما در این زمینه یک متخصص زبردست بشید.

  2. hossein

    سلام استاد برنامه سفر به کردستان و حضورتان در شبکه ۲سیما را به صورت زنده ملاحظه کردم بسیار لذت بردم.خسته نباشی
    کاش زمان پخش برنامه هایتان را در سایتتان اعلام می کردید تا بتوانیم کامل بهره ببریم.باسپاس
    ………………………………………………………………..
    جواب: سلام حسین. سه‌شنبه‌ها هر هفته از ساعت ۱۸:۳۰ تا ۱۹

  3. آرش

    سلام
    علاقمندی شما را به این موضوع میدانستم.چند ماه پیش که کتاب آقای تناولی را در جایی ورق
    می زدم یاد شما افتادم.نمی دانم که دقیقا شما می خواهید در ارتباط با این موضوع کدام ابعاد را برجسته کنید.البته که می دانم نمادها. اما سنگ قبرها گذشته از نمادهایی که مد نظر شماست یک بعد کلامی هم دارد. یک پیشنهاد :می توانید در کتابتان یک بخش ،هر چند کوچک ،به سیر تحولی نوشته ها(بعد کلامی) داشته باشید و نشان دهید که در طول تاریخی که مد نظر شماست چه تغییراتی در نوشته ها شکل گرفته.مثل تمرکز بر ادبیات یا حتی رسم الخط .من خیلی به این موضوع توجه کردم و همیشه با خودم فکر کردم که تغییر در شکل سنگ قبرها با اشعار روی آن شاید دارد هماهنگ پیش می رود مثلا چه اتفاقی می افتد که شعرها از این بیت “ای که بر ما بگذری دامن کشان از سر اخلاص الحمدی بخوان” تغییر می کنند به :
    وخاک
    خاک پذیرنده
    اشارتیست به آرامش
    و نمونه های بسیار را در ذهن دارم که جایش این جا نی است. اما اگر شد حاضرم کمک کنم .
    نمی دانم شاید بشود کنار ایده شما روی این هم کار کرد.
    با سپاس از زحمات شما
    ………………………………………………………..
    جواب: سلام. شما را نشناختم. به امید دیدار

  4. hossein

    آرش رفته چیندوستان هرکجا هست خدا سلامت دارش .سفر با شتر فکر می کنم آرش جان مگر چین شبکه محلی اینترنت نداره مگر لپ تاپ شما بی سیم نداره؟ مگر با شتر و از جاده ابریشم راهی چیندوستان شدی؟همه دوستان میان و می بینن خبری ازت نیست ولی از طریق تلسکوپ هابل رصد شدی روی دیوار چین مشاهده گردیدی.دلمان برایتون تنگ شده
    به اولین کاروانسرای بین راهی که رسیدی برای دوستان یه کامنت بین راهی قرار بده تا جمعی زا از نگرانی رهایی بدهی.
    راستی مواظب خودت باش سرنوشت شهرام امیری دچارت نشود.

  5. مجید

    بسی جالب بود – باز هم به سرزمین مقدس دیلمان بیایید.
    …………………………………………………………………………………………………………
    جواب: سلام. چشم.

  6. ساناز

    سلام
    تصاویر زیبایی ست همشهری! ولی کلمه علم واچینی رو به فارسی هم بنویس (الم واچینی=برگشایی الم)
    آبروی گیلانی ها رو نبر که برادر این درسته: الم
    …………………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام.

  7. ساناز

    عزیزم من یک لحظه این علم رو با اون الم که به معنای گرفتاری و درد هست اشتباه گرفتم همون علم درسته!!
    ولی معنیشم بنویس
    …………………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام.

  8. Masi

    میدونین با خوندن پستتون به این فکر کردم
    که کاش همونطور که از سر عادت، یا یافته های زیسته مون، مثل همین مثال هایی که زدین( شستن سنگ قبر….)
    که برای رفتگانمون انجام میدیم

    یک سری خوبی های این چنینی رو از روی ناخودآگاه و دیده ها و تجربه هامون برای زنده ها انجام میدادیم….

    میدونین چی می خوام بگم، رفتار ما با مردگان از روی سیاست ، منفعت طلبی، دو دو تا چهارتا یا حتی خودنمایی نیست ….
    زنده ها بیشتر به رفتارهای انسانی و دلسوزانه نیاز دارن !

    مطلبتون عالی بود👌
    ………………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. سپاس از اظهار نظر.

  9. سعید عارف

    سلام من سعید ۳۸سالمه اهل لنگرود و البته دیلمان تا شاه جهان.از اونجایی که من سال‌های زیادی رو حفاری قبرهای گبری رو انجام تجربه خوبی دارم البته این قبرها که شما تصویرش رو نشون دادید مربوط به چند صده قبل هستش . من عاشق و شیفته خاک دیلمانم و تاریخ بسیار کهن و ممتازش
    ……………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. زنده باد شما. سپاس که هستید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *