طرح چند سوال از روی بیکاری

امشب گیر دادم به کتیبه‌ی بیستون تا ببینم چه موضوعات تازه‌ای می‌توان از آن برداشت کرد. راستش برای نوشتن و گفتن حرف‌های زیادی دارم که بعدا می‌نویسم، اما چند سوال اساسی برایم پیش آمد که در این‌جا مطرح می‌کنم تا ببینم آیا کسی جوابشان را می‌داند؟

قبل از هر چیز به تصویر زیر نگاهی بیندازید:

 

 فکر می‌کنم کاملا واضح باشد که ۱۳ نفر در این تصویر نقش شده‌اند: داریوش با دو نفر پشت‌سرش در مقابل ۹ نفر دیگر و ۱ نفر هم که در زیر پای داریوش قرار گرفته.

حالا بگذارید به کتیبه داریوش نگاهی بیندازیم:

و داریوش شاه اعلام می‌کند: “من آن‌چه با اراده‌ی اورمزد کردم، من آن را در یک‌سال انجام دادم، پس از آن‌که شاه شدم. من نوزده نبرد کردم: با اراده‌ی اورمزد، من آن‌ها را در هم شکستم و من نُه شاه را گرفتم…” (سنگ‌نبشته‌ی داریوش بزرگ در بیستون، ترجمه و تفسیر: فرانسواز سورینی، کلاریس هرن اشمیت، فلورنس ملبرن لابا، برگردان از فرانسه به فارسی: دکتر داریوش اکبرزاده)

اولین سوال من این است که چرا تعداد اسیران نقش شده در تصویر (۱۰ نفر) با عددی که داریوش در کتیبه ذکر می‌کند (۹ نفر) هماهنگی ندارد؟ نفر دهم کیست که نامش در کتیبه نیست؟

آیا نفر دهم بعدا به نقش اضافه شده؟ اگر جواب مثبت است، چرا؟ باز هم اگر جواب مثبت است کدام یک از نقوش بعدا اضاقه شده (اولین اسیر ایستاده یا آخرین اسیر ایستاده) و نامش چیست؟

سوال دیگر این‌که چرا قد و قواره‌ی همه‌ی اسیران یک‌اندازه است (۱۲۶ سانتی‌متر) و آخرین نفر قدش بلندتر از بقیه است (با کلاهش ۱۷۸ سانتی‌متر)؟ چرا اصلا این یکی کلاه به سر دارد؟ چرا یکی از اسیران در زیر پا نقش شده و مابقی ایستاده‌اند؟ آن که در زیر پای داریوش افتاده کدام شورشگر است؟

در جلوی داریوش ۹ اسیر هستند که به گردن ۹ نفرشان طناب بسته شده و تنها نزدیکترین اسیر ایستاده به داریوش طناب بر گردن ندارد، چرا؟

سوال دیگر این‌که، آیا شما تا به حال شنیده‌اید که دو نفر با نام «بردیا» در زمان داریوش سر به شورش بردارند؟ اگر شنیده‌اید که هیچ، اما اگر نشنیده‌اید به ادامه‌ی کتیبه داریوش توجه کنید:

“یکی در نام، گئومات مغ – او به دروغ اعلام کرد من بردیا، پسر کوروش (هستم)، او پارسیان را شورشی کرد… یکی در نام Misdatta، پارسی – او به دروغ اعلام کرد من بردیا پسر کوروش (هستم) و پارسیان را شورشی کرد…” (سنگ‌نبشته‌ی داریوش بزرگ در بیستون، ترجمه و تفسیر: فرانسواز سورینی، کلاریس هرن اشمیت، فلورنس ملبرن لابا، برگردان از فرانسه به فارسی: دکتر داریوش اکبرزاده)

به بخش‌های دیگری از کتیبه داریوش دقت کنید:

“و پس بود مردی، گئومات مغ نام… او به مردم به دروغ اعلام کرد من بردیا، برادر کمبوجیه هستم… آن‌گاه من با اراده‌ی اورمزد به گاه دهمین روز از ماه Bagiyadis با مردانی کم، گئومات مغ با او، مردان وفاداری که پیروانش بودند، کشتم…” (سنگ‌نبشته‌ی داریوش بزرگ در بیستون، ترجمه و تفسیر: فرانسواز سورینی، کلاریس هرن اشمیت، فلورنس ملبرن لابا، برگردان از فرانسه به فارسی: دکتر داریوش اکبرزاده)

و در جای دیگر آمده است:

“و اعلام می‌کند داریوش شاه: یک مردی در نام Misdatta، ساکن شهری در نام Turrauma، در ناحیه‌ای در نام Iautias در پارس، او برای دومین بار در پارس شورید. او مردم را چنین گفت، با این گفتار: من بردیا پسر کوروش هستم…” (سنگ‌نبشته‌ی داریوش بزرگ در بیستون، ترجمه و تفسیر: فرانسواز سورینی، کلاریس هرن اشمیت، فلورنس ملبرن لابا، برگردان از فرانسه به فارسی: دکتر داریوش اکبرزاده)

مطمئنا این فرد همان فرد قبلی نیست چراکه گئومات مغ قبلا توسط داریوش کشته شده بود و از طرفی این فرد دوم برای دومین مرتبه شورش کرده است و گفته است که من بردیا هستم. آیا این فرد در مرتبه‌ی اول هم ادعا کرده بود که بردیا است؟ آیا در ظرف یک‌سال حداقل دو نفر ادعا کرده‌اند که بردیا هستند؟ اصولا در کتیبه‌ی داریوش با این موضوع مواجه هستیم که کسانی (شورشیان) خود را به جای دیگری جا زده‌اند (دو شورشی دیگر نیز خود را «نبوکدرچر» پسر «نبونید» جا زده‌اند). سوال این است که چطور چنین اتفاقی می‌افتاده و امکان‌پذیر بوده است؟ آیا به این خاطر است که مردم عادی صورت شاهان و شاهزادگان را نمی‌دیدند؟ 

دیدگاه‌ها

  1. سوزان خدیو

    با سلام استاد،ممنون از توضیحاتتون،من اطلاعاتی درمورد سوالاتی که پرسیدید ندارم و خوشحالم میشم هروقت جواب رو پیدا کردید مثل همیشه به ما یاد بدید،ولی حسی که در مورد نوشتتون پیدا کردم احساس همدردی با بردیای بیچارست،در هر حالت(اگه کمبوجیه برادرش روکشته باشه،یا اون رو جایی زندانی کرده باشه و اون دو بار برای گرفتن حقش شورش کرده باشه) خیلی قابل ترحمِ،بیچاره بردیا،امیدوارم همیشه شاد باشید.

  2. نیلوفر

    سلام.کسی که زیر پای داریوش است “گئوماته”می باشد..این نظر مرحوم دکتر مهرداد بهار است.اسامی ۹ نفر دیگر بر اساس کتاب داریوش هخامنشی نوشته کاوان درویشی به این شرح است:۱-اثرین خوزی ۲-ندیت ئبیر بابلی ۳-مرتی ی پارسی ۴ فرورتی مادی ۵-چیثر تخم اسکوتی ۶-فراد مروزی ۷-وه یزدات پارسی ۸-ارخ ارمنی ۹- سکونخاسکایی. در ضمن نفر نهم بعدا اضافه شده است.نفر نهم سرداری سکایی معروف به “سکاهای تیز خود” است.شاید این عبارت علت بلند بودن کلاه نفر نهم را روشن کند.البته معتبر بودن کتاب فوق الذکر را نمیدانم.
    ………………………………………………………..
    جوابک سپاس از اظهار نظر شما. این‌ها که گفتید، بنده هم خوانده‌ام، ولی جواب سوال‌های من نیست.

  3. فرهنگيان

    سلامی دوباره

    ابتدا میخواستم بگم که شاید شخصی که در زیر پای داریوش است مرده بوده و به همین خاطر با وجود اینکه دهشورشی را در تصویر می بینیم فقط از نه تای آنها اسم برده شده، اما وقتی میبینیم که دستهای آن فرد که زیر پای داریوش است رو به بالا است پس او هنوز زنده بوده و شاید در حال التماس بوده اما میشود اینگونه فرض کرد که گناه او بیش از گناه نه نفر دیگر بوده و شاید داریوش حکمی جز مرگ را برای او لایق نمیدانسته و به همین خاطر او را در زمرۀ اسیران به حساب نیاورده و مرده می پنداشته اش.
    خوانده ام زمانی که به دستور داریوش خط زبان پارسی اختراع میشه و به کتیبه اضافه میشه(حدودا در پایان کار کتیبه) همزمان کاسی ها هم شورش میکنند و بعد از اینکه شورش گران کاسی سرکوب میشوند داریوش دستور میده تا نقشی از رهبر یا پادشاه کاسی ها به کتیبه اضافه بشه تا او قدرت خود را بر این کتیبه نقش کنه. به نظر من شاید داریوش از تاریخ شاهان هخامنشی که پیش از او حکومت کرده اند آگاه بوده و میدانسته که مقتدرترین شاه هخامنشی( کوروش کبیر) در جنگ با کاسی ها زخمی و نهایتا کشته شده و شاید تعمدا دستور داده که این فرد را بزرگ تر از بقیه شورشیان نقش کنند تا همه گان بدانند که داریوش شاه، قومی را که منجر به مرگ کوروش شده سرکوب کرده. و دیگر اینکه شاید آن کلاه صرفا پوشش آن کاسی بوده.
    از آنجا که کتیبه بیستون از کتیبه آنوبا نی نی الهام گرفته شده، تقریبا همان موارد تکرار شده . در کتیبه آنوبا نی نی طنابی که به گردن شورشیان است نهایتا در دست ” ایشتار” است و شاید داریوش نخواسته که تمام جزئیات عینا در کتیبه بیستون تکرار شود و شاید ازمنزلت اهورامزدا به دور میدانسته که طنابی از اسیران را به دست او دهد.
    نمی دونم این نوشته ها منطقی است یا نه ، فقط آنچه که به ذهنم رسید رو نوشتم. شاید کمکی باشه.
    شب خوش

  4. فرهنگيان

    سلام و وقت بخیری دیگر

    اشتباهم رو اصلاح میکنم.در کامنت قبلی از ” کاسی ها” نام بردم در حالیکه منظورم “سکاها” بوده.
    چه اشتباهی! کاسی ها کجا و سکاها کجا!

    موفق باشید

  5. کاوان درویشی

    درود دوست گرامی
    من کاوان درویشی هستم نگارنده کتاب داریوش هخامنشی . در مورد سوالات مطرح شده نفر دهم پادشاه سکایی است که بعدا به نقش بیستون اضافه شده است و به خاطر کلاهی که سکایی ها استفاده می نمودند به سکایی های تیز خود معروف بودند به همین دلیل در کتیبه نیز به همین صورت حکاکی شده اند.
    از ریزبینی شما سپاسگذارم
    ……………………………………………………………….
    جواب: سلام به شما. سپاس از توجهتان.

  6. آریاند

    درود بر شما
    نام هر ده اسیر در سنگ نبشته داریوش هخامنشی آمده است:
    ۱- گئومات مغ ماد در پارس۲- آثرین در عیلام ۳-ندئیت بئیر در بابل- ۴- فرورتیش در ماد- ۵- مر تی یه در عیلام- ۶-چیسن تخمه در سگارتیه-۷- وه یزدات در پارس – ۸- ارخ در بابل- ۹- فراده در مرو(سغد) ۱۰- سکونخا در سکائیه(تیگره خودا ساکا)
    به نظر بنده هر چند داریه وهوش شاه بزرگی بود اما ماجرای به قدرت رسیدن داریوش کاملا” یک کودتا بر علیه فرزندان کوروش بزرگ به نظر میرسد. ممکن است حتی سنگ نبشته ی بیستون یک دروغ بزرگ از سوی وی باشد. من ماجرا را اینگونه میبینم که داریوش کمبوجیه را در سرزمین سوریه هنگام بازگشت از مصر به ایران کشته است و سپس به پارس بازگشته و مهمترین مانع باقی مانده یعنی بردیه در نهایت نا مردی و با استفاده از امتیاز ورود به کاخ شاهنشاه غافلگیر وسر به نیست نموده و با کمک ارجاسپ و وینده فرنه و سایر همراهان خود که در حکومت او هرکدام خشتروپانی بخشی از شاهنشاهی را بدست گرفتند ، چنین دروغی را ساختند و با توجه به ضعف ارتباطات در آن دوره در سنگ نبشته مفصل بیستون به خورد ملل تابعه دادند. هدف او بر تخت نشاندن فرزندان |آریارمن بود که به آن رسید و کمبوجیه بزرگ را یک فرد مجنون معرفی کرد. علت شورش های گسترده هم میتواند ناشی از عدم رضایت ملل تابعه از این عمل داریه وهوش بوده است. او حتی از کوروش بزرگ به سختی در سنگ نبشته نام برده و در هرجا لازم بوده به آسانی از آن گذشته است.
    سپاسگزارم. انوشگ بوی
    …………………………………………………………………………………
    جواب: سلام. سپاس از این اظهار نظر.

  7. Masi

    امیدوارم گاهی بی کار باشین🍀
    چون ذهنتون هرگز بیکار نمی شینه.

    و جمله ی آخر این نوشته، عااالی بود و تفکربرانگیز و جالب برای من!!!
    ………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. سپاس که همراه این سایت هستید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *