خاستگاه آگاهی

“خاستگاه آگاهی در فروپاشی ذهن دو جایگاهی” نام کتابی است از “جولیان جینز” Joulian Jaynes  که خواندنش را از مدتها قبل شروع کرده بودم و دیشب تمامش کردم. یکی از آن کتابهای فوق العاده است که با سلیقه ام حسابی جور درمی آید.

این کتاب را انتشارات “آگه” چاپ و منتشر کرده و در ترجمه ی آن دکتر خسرو پارسا، دکتر شیوا دولت آبادی، دکتر هوشنگ رهنما، دکتر هما صادقی، دکتر اصلان ضرابی، دکتر احمد محیط، دکتر ع. نجل رحیم و دکتر رضا نیلی پور مشارکت داشته اند.

این کتاب حدود ۵۰۰ صفحه ای، خود شامل ۳ کتاب و هر کتاب شامل ۶ فصل است. برخی از عناوی جالب فصل های این کتاب عبارتند از: آگاهی از آگاهی، ذهن ایلیاد، مغز دوگانه، منشاء تمدن، خدایان گورها و بت ها، تحول ذهنی در بین النهرین، آگاهی خردورزانه ی یونان، درباره ی پیامبران و تسخیر، درباره ی شعر و موسیقی، …

برخی از جملات جالب کتاب را بریتان می نویسم:

– اگر از چراغ قوه بخواهیم که در اتاق تاریک دنبال چیزی بگردد که نوری به آن نمی تابد، چراغ قوه به این نتیجه می رسد که همه جای اتاق روشن است، چه به هرسو که رو کند نور خواهد بود، …

– ماکس مولر، در یکی از مباحث جالب خود در سده ی پیش، این مساله را با پرسشی چنین بیان می کشد که: چه کسی درخت را دیده است؟ “هیچ کس هرگز درختی ندیده است، بلکه تنها این یا آن درخت کاج یا سرو یا سیب را دیده است. بنابراین، درخت یک مفهوم است و بدین لحاظ از راه حواس هرگز نمی توان آن را دید یا درک کرد.” …

– بزرگترین بصیرت های انسانی به گونه ای بسیار مرموز دست داده است… و فیزیک دان معروفی در بریتانیا زمانی به “ولفگانگ کوهلر گفته بود: “ما اغلب درباره ی سه B با هم صحبت می کنیم. Bus, Bath و Bed، سه مکانی هستند که کشفیات بزرگ در علوم ما در آن ها صورت می گیرد.

– اما قبل از اینکه خدایان بتوانند به صحنه درآیند، لازم بود یک گام دیگر دربه وجود آوردن مهم ترین پدیده ی اجتماعی یعنی – نام ها – برداشته شود. تاحدی حیرت انگیز است که بدانیم نام ها به واقع اختراعی بودند که در زمانی خاص به درون زندگی بشر وارد شدند. چه هنگام؟ دانستن این مساله چه تغییری در فرهنگ انسانی ایجاد می کند؟ … به فردی نزدیک به شما که فوت شده بیندیشید و آن گاه تصور کنید که این فرد بی نام باشد. سوگ شما بر چه مبنایی تداوم می یابد؟ این سوگ تا حد ادامه خواهد یافت؟ …

– توهمات شنوایی که احتمالا به عنوان یک عارضه ی جانبی به وجود آمده بودند وارد عمل شدند تا پافشاری افراد را بر وظایف طولانی مدت تر زندگی قبیله ای بیشتر کنند.

–  بت پرستی هنوز یک نیروی اجتماعی منسجم کننده است – یعنی همان کارکرد اولیه ی آن. پارک ها و باغ های عمومی ما هنوز خانه های پُر گُل پیکره های عظیم رهبران گذشته است… در سراسر جهان در کلیساها، عبادتگاه ها و مکان های مقدس هنوز تندیس های مذهبی ساخته، نقاشی و نیایش می شوند.

– شگفتا که چگونه عقاید نادرست به زایش یکدیگر کمک می کنند.

– علم با همه ی شکوه و جلال واقعیت گرای خود بی شباهت به ظهور حقارت آمیز پاره ای از گرایش های شبه مذهبی نیست.


دیدگاه‌ها

  1. حامی

    سلام

    در فوق العاده بودنش هیچ شکی نیست ٬ و در اینکه تنها در فروپاشی این

    ذهن دو جایگاهی ( جایگاه دائمی اش در شرطی شدگی ها و سرگشتگی های گذشته

    یا در توهمات و رویاپردازی درباره ی آینده ) است که آگاهی سر بر می آورد .

    و آگاهی دانستگی نیست ٬ که دانستگی برخاسته از زنجیره ی پیدایش مشروط است .

    این کتاب تمام حجت من است بر راهی که می روم و از تو برای معرفی قبلی این کتاب

    سپاسگزارم آرش جان
    ……………………………………………………………………………………………………………………………..
    جواب: سلام. موفق باشی.

  2. فرزاد

    زیبا… محکم… کوبنده
    اما قابل انتقاد .
    …………………………………………………………………………………………………
    جواب: سلام.

  3. راحله

    درود بر شما
    یک کتاب شاهکار دیگه هم که باید بخونید اینه «کارکردهای ذهنی در جوامع عقب مانده» اثر لوسین لوی برول
    ریشه خیلی از تفکرات رو روشن می کنه. امیدوارم در راه روشنی که در پیش گرفته اید موفق باشید
    با مهر فراوان
    راحله
    …………………………………………………………………………………………………………………..
    جواب: سلام. سپاس. باید جالب باشه.

  4. یاشار

    سلام
    من با اینکه این کتاب یا تقریبا هیچ کتاب کاملا جدی ای تا حالا نخوندم همینجوری فکر می کنم چون فقط فکر می کنم و کار دیگه ای نمی کنم
    در نتیجه با اینکه مشخصه که این کتاب چقدر جالبه ولی حال خوندنش رو ندارم و همین چند جمله برام کافی بود فقط میخواستم یه سوال بپرسم
    و اون اینکه از اونجایی یکی از اساسی ترین فرضیاتی که پشت این جملات نهفته قضیه ذهنی یا نسبی یا سابجکتیو بودن کلمات و فریب و سوتفاهم هایی هست که در پی شون میاد (میدونم خیلی جملم بی سرو ته بود، ولی امیدوارم منظورم رو از همین که این همه کلمه برای رسوندنش بکار بردم و آخرم جوری موندم که پرانتز باز کردم فهمیده باشید که آهان در یک کلام مفهوم هیچ ربطی به کلمه نداره-(من خیلی غیر آکادمیکم-(در این حد که حتی شک دارم که اون بالا سابجکتیو درسته یا آبجکتیو، چون فقط مفهوم رو میدونم و سابجکتیو یا آبجکتیو رو شانسی از یکی که فلسفه میخوند شنیدم و مطمئن نیستم (اینارو گفتم که دست و پا شکسته رسونده باشم که میفهمم این حرفا یعنی چی))))

    و چون پاراگراف بالا بی سروته موند، سوالم اینه که من فقط منظورِ اون جمله ای که در مورد توهمات شنوایی بود رو بطور دقیق نفهمیدم برای همین ممنون میشم یه توضیح خالص و مشخصی در مورد مفهوم توهمات شنوایی بدین و اینکه اینجا و در این جمله توهم یعنی چی دقیقا؟ چون بعد ربطش به ادامه جمله رو میتونم درک کنم(احتمالا)
    و در آخر اگر این کامنتی که من گذاشتم یه ذره یه جوریه ( weird) که ممکنه باشه چاپش نکنید ولی من نمیدونم چه جوری میشه پیام شخصی براتون فرستاد و ممنون میشم که اگر نخواستید این کامنت اینجا باشه جواب رو برام میل کنید
    ممنونم و ارادتمند
    ………………………………………………………………………………………………………………………..
    جواب: سلام. راستش من نفهمیدم سوال شما دقیقا چیه. درضمن برای این گفتگو باید حضوری همدیگر رو ببینیم. موفق و پیروز باشید.

  5. یاشار

    اونقدر بین کلمه و مفهوم درگیرم که وسواس(به طرز خنده داری) رخ میده برای همین مجبورم این کامنت رو هم بزنم که منظورم از “خالص و مشخص” همون جنبه و ذات واقعیت گراییِ علم هست که تو آخرین جمله ای که نوشتین بهش اشاره شده
    ………………………………………………………………………………………………………………………..
    جواب: سلام. سپاس از شما، فهمیدم.

  6. فاطمه

    کتاب خیلی جالبیه. دوست دارم که اگر جلسه کتابخوانی ای برای این کتاب باشه درش شرکت کنم. شما سراغ ندارید؟
    …………………………………………………………………………………………………………………
    جواب: سلام. نه. ولی بدم نمیاد که خلاصه ای از این کتاب رو برای دیگران و در یک جلسه بازگو کنم.

  7. م.ا.گندم

    امروز میرم کتابکده نردبان آسمان ببینم می تونم بخرمش یا نه اصلا گیر میاد
    یکی دو هفته پیش در خبر بیست وسی گفت در چین یک کتاب فروشی هست که مردم مجبور به خرید کتاب نیستند می تونن در همان جا کتاب را مطالعه کنند حتی برای خودشان صندلی تا شو می آورند اینجا کاشمر یک کتاب فروشی هست دقیقا با همین کاربرد کجایی بیست وسی صندلی هم نمی آوریم صندلی ومیز و فضای مطالعه دارند اینقدر محیطش دلپذیر هست که نگو نردبان آسمان
    —-هر چند که آسمان ز دستم دور است تا آخر عمر نردبان خواهم ساخت—–
    ………………………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. امیدوارم بتونید کتاب رو گیر بیارید و بخونید. موفق باشید.

  8. م.ا.گندم

    موفق نشدم با مرکز بخشی که باهاش کار می کنن تماس گرفت این کتاب را نداشتند تو این کتاب فروشی کتاب تک جلد هم می تونی سفارش بدی بدون هزینه ارسال و پست ولی جاجی بابای اصفهانی بود البته به ترجمه میرزا حبیب اصفهانی به قیمت دوازده هزار تومان انتشارات نگاه بخرمش خوبه؟
    امروز دانش آموزانم را قرض گرفتند برای تمرین سرود میم مثل مادر و فرصت شد تا در کتابخانه مدرسه گشتی بزنم کلی کتاب قدیمی پیدا کردم چاپ سال ۴۶ کتابهای اندره ژید چخوف دانته باور نمی کردم این کتابها تو دبیرستان باشه همه شو برداشتم و خوراک یک هفته قبل ازخواب ظهر هم پیدا شد . بدزدمشون چطوره؟ تو این سالها هیچکی نخوندشون
    ……………………………………………………………………………………………………..
    جواب: سلام. بنده از کسانی هستم که با فراری دادن کتاب از زندان هایی به نام کتابخانه (برخی کتابخانه ها) کاملا موافقم.

  9. م.ا.گندم

    دیگه پسشون نمی دم ولی جاش کتاب تست و کمک درسی می ذارم تو مدرسه ما فقط این کتابها مشتری داره راستی یک کتاب از پرل باک هم بود اونم بردارم؟
    ……………………………………………………………………………………………………………………………………
    جواب: سلام. خوبه.

  10. راضی جون

    سلام کتاب لطفا گوسفند نباشید را بخونید خوبه
    …………………………………………………………………………………………………………………
    جواب: سلام. چشم.

  11. منصور

    این کتاب رو من بیش از هفت سال قبل خوندم .کتاب ارزشمند و خیلی بیشتر از زمان خود نوشته شده یا لااقل ترجمه شده!!!!!!!!!ایندگان ارزش این کتاب رو بیشتر خواهند فهمید
    رابطه دو نیمکره مغز در توهمات شنوایی ودر نهایت ایجاد و نزول وحی در پیامبران !!!!جالبترین قسمت کتاب البته استنتاج من از کتاب بود به دوستان خود توصیه کنید خواندنش را
    ………………………………………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. سپاس.

  12. حسین وسطی

    این کتاب در زمینه نروساینس است. که مطالب ارزنده ا ی در باب مفهوم اگاهی consciousness در اختیار خواننده قرار می دهد که بیشتر بر مبنای تفکرات شخصی نویسنده است نه نتایج پژوهش ها در زمینه علوم اعصاب.مطالعه این کتاب نیازمند تفکر و تعمق زیاد در باب مطالب ان است.مفهوم اگاهی یک مقوله غامض در حوزه اعصاب است.مطالعه این کتاب را به علاقمندان در زمینه علوم اعصاب پیشنهاد می کنم
    ………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. سپاس از توضیح شما.

  13. حسین

    سلام
    من هم اکنون دارم میخونم؛ جالبه
    ربط چندانی به نوروسانیس نداره؛ بیشتر به باستان شناسی، جامعه شناسی، روانشناسی و زبانشناسی ربط داره تا نوروسانیس
    منم با منصور موافقم؛ این اولین برداشتیه که میشه داشت هر چند صراحتا ذکر نشده (البته در مورد دیدن شعله آتش توسط حضرت موسی گفته شده)
    ………………………………………………………………………………………………………………………
    جواب: سلام. سپاس بابت ارائه نظر.

  14. سیما سلمان‌زاده

    بعضی کتابها رو باید هر از گاهی برداشت، قسمتهای خط کشیده رو خوند تا بقیه قسمتهای خط کشیده نشده هم کشف بشن…
    بعد از مدتی این کتاب جای شام رو پر می‌کنه و وای که چقدر مزه میده وقتی همه ناامید میشن و دیگه برای شام صدات نمی‌کنن!
    این کتاب انگار همون طعم رو داره.
    ………………………………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. تعبیر جالبی بود. زنده باد.

  15. Masi

    یکی از رمانتیک ترین رفتارهایی که از یک کتابخوان حرفه ایی سر می زند، کند خواندن کتابی ست که عاشقانه دوست می دارد:
    زیستن در فاصله ی میان واژه ها……

    استاد امیدوارم یک روزی که کمی سرتون خلوت بود، یک لایو ازین کتاب برامون بذارین. (چون تو پاسخ یکی از کامنتها به این موضوع اشاره کرده بودین جسارت کردم و گفتم.)

    نه اینکه از خوندن کتاب سرباز بزنم، هرگز…فقط شنیدن واژه ها از زبان و احساس و درک شما، لذت دیگه ایی داره.

    وگرنه اینجا برام شده منبع موثق ِکتاب های خوب ِ خواندنی و فیلم های دیدنی و مکان های گشتنی.
    ………………………………………………………………………………………………………..
    جواب: سلام. چشم. زنده باشید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *