میراث معنوی: موسیقی بخشی‌های خراسان

میراث معنوی ایران ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو

سال ثبت: ۲۰۱۰
شهرت بخشی‌های خراسان به خاطر مهارت در نواختن ساز دوتار است. آن‌ها اشعار اسلامی و عرفانی و حماسه‌هایی را با محتوای اسطوره‌ای، تاریخی یا افسانه‌ای بازگو می‌کنند. موسیقی آن‌ها معروف به موسیقی مقامی، شامل قطعه‌های سازی و آوازی است و به گویش‌های ترکی، کردی، ترکمنی و فارسی اجرا می‌شود. ” نوایی “، رایج‌ترین مقام آن‌ها، متنوع، آوازی و بدون ریتم و با اشعار عرفانی همراه است. نمونه‌های دیگر شامل مقام‌های ترکی ” تاژنیس ” و ” گِرایلی “، مضمون‌های مذهبی ” شاخَتایی ” و ” لوی ” و مقام عاشقانه قدیمی متعلق به کردهای کُرمانج شمال خراسان هستند. بنابر باور بخشی‌ها، یکی از تارها نماینده مردان و دیگری نماینده زنان است; برای تار مردان ملودی مخصوصی وجود ندارد درحالی که تار زنان برای نواختن ملودی اصلی استفاده می‌شود. موسیقی بخشی با تعلیم استاد به شاگرد انتقال می‌یابد و محدود به مردان خانواده‌ها یا همسایه‌ها شده است. روش دیگر این است که استاد با روش‌های امروزی به تعداد زیادی از دانشجویان دختر و پسر با سوابق متفاوت تعلیم می‌دهد. این موسیقی، تاریخ، فرهنگ و اصول اخلاقی و دینی را انتقال می‌دهد. بنابراین، نقش اجتماعی بخشی‌ها فراتر از یک راوی است و نه تنها قاضی، واسطه و شفادهنده، بلکه پاسداران میراث فرهنگی قومی و منطقه‌ای جامعه خود هستند.

ترجمه: سمیه مهدوی نیا

دیدگاه‌ها

  1. حامی

    سلام
    خیلی جالب بود, سپاس از هر دوی شما
    …………………………………………………………………………………………………
    جواب: سلام. سپاس.

  2. سميه

    سلام
    سمیه جان واقعا دستت درد نکنه،عالی بود
    .
    .
    .
    فقط یک شوخی بود……
    …………………………………………………………………………………………………
    جواب: سلام.

  3. زهره

    مرسی سمیه جان. مرسی آرش. سهراب محمدی، تو آشخانه زندگی می‌کنه و تنها بخشی کرمانجی و علی غلامرضایی که در آلمه جوقیه، بخشی ترکه که ۳۰ سال شاگرد استاد یگانه بوده…اگه آرش، لطف کنه و تور خراسان بذاره میشه از هوشنگ جاوید که اهل سبزوار و پژوهشگر موسیقیه خواست تا ما رو پیش این ادم‌ها ببره. اگه ارش چنین لطفی رو بکنه عااااالیه

    در ضمن هوشنگ جاوید و محمدرضا درویشی خیلی خوب در ارتباط با بخشی ها کار کردند
    …………………………………………………………………………………………………….
    جواب: سلام. سپاس از خبرنگار میراث معنوی دوست داشتنی ما.

  4. سميه

    سلام به زهره عزیز
    اگر آرش تور خراسان بذاره من توی هماهنگی‌ها میتونم کمکش کنم چون خودم اهل خراسانم.
    ………………………………………………………………………………………………..
    جواب: سلام.

  5. ---هاشم زاده

    سلام
    دوستان من به یک کتاب در زمینه ی موسیقی نواحی ایران شدیدا نیاز دارم اگه کسی میتونه برای میل کنه
    ممنون میشمzh_hash@yahoo.com
    ………………………………………………………………………………………………………………
    جواب: سلام. متاسفانه بنده در حال حاضر در ایران نیستم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *